Muammer Kaddafi'nin devrilmesinden beri bir türlü durulmayan Libya'da önemli gelişmeler yaşanıyor. General Halife Hafter komutasındaki askeri güçler, başkent Trablus'u almak için askeri operasyon başlattı. Operasyonla ilgili değerlendirmelere geçmeden önce Libya'daki durumu kısaca hatırlayalım:
Libya, Kaddafi'nin devrilmesiyle beraber bugüne kadar devam eden bir iç savaşa sürüklendi. Şu an ülkede iki hükümet ve iki parlamento mevcut.
Bunlardan birincisi Fayez Saraç hükümeti. Ulusal Mutabakat Hükümeti olarak da adlandırılan bu hükümet başkent Trablus ve çevresine hakim. Batı ülkeleri ve Türkiye bu hükümeti tanıyor ve aşiretler tarafından oluşturulan Zintan Tugayı bu hükümeti destekliyor. Libya'da var olan diğer hükümet ise Abdullah Sini Hükümeti. Bu hükümet ülkenin doğusuna ve güneyine hakim. Kaddafi'nin öldürülmesinden sonra ülkeye dönen General Halife Hafter'e bağlı silahlı güçler tarafından destekleniyor. Ülke olarak da Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin finansman sağladığı iddia ediliyor.
Trablus; ittifaklar arasındaki savaş
Arap dünyasının önemli gazetelerinden Rai al Youm, başyazısında, General Halife Hafter'ın başkent Trablus'a saldırmasının zamanlamasına dikkat çekti. Gazete saldırı için, “Katar'ın kuşatma durumunda olduğu ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın halk desteğinin düştüğü bir zamanda geldiğine" dikkat çekti, “Saraç Hükümetini destekleyen Erdoğan bu dönem ülkesindeki ekonomik krizle ve ABD ile S-400 füzeleriyle ilgili ihtilaf yaşıyor” dedi. Gazete, Hafter güçleri ile Fayez Saraç Hükümeti arasındaki savaşın aslında Türkiye-Katar ittifakı ile Suudi önderliğindeki blokun arasında bir mücadele olduğunu vurguladı.
...
Cezayir'de müdahaleye halk tepkisi
Suudi blokunun başta Libya olmak üzere bölge ülkelerine müdahaleleri, Cezayir'de halkın tepkisine neden oldu. Halife Hafter'in Libya'nın başkenti Trablus'a saldırı emri vermesinin ardından Cezayir'deki kitlesel gösterilerde Hafter'e destek veren BAE ve Suudi Arabistan karşıtı pankartlar taşınması dikkat çekti. Başta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez ülkelerinin Kuzey Afrika ülkeleri Fas, Cezayir, Libya ve Tunus'a yönelik politikaları içişlerine müdahale olarak değerlendirilmekte ve tepkilere yol açmakta. Daha önce de Suudi Arabistan'ın Batı Sahra ile ilgili açıklamaları Fas-Suudi Arabistan ilişkilerini kopma noktasına getirmişti.
Trablus saldırısı bölgesel rekabetlerin bir yansıması
Rai Al Youm
Başyazı
Libya'da yenilenen savaş, yalnızca Halife Hafter'ın önderlik ettiği Libya Ulusal Ordusu'nun (LNA) güçleri ile Fayez Saraç'ın başkanlık ettiği uluslararası alanda tanınan hükümetin güçleri arasında değil. Aynı zamanda Katar-Türkiye ittifakını temsil eden el Cezire TV kanalı ile Hafter'i destekleyen ve Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır ile Bahreyn'den oluşan koalisyonu temsil eden el Arabiya kanalı arasındadır.
Başka bir deyişle, Libya'da sahadaki kanlı çatışmalarla birlikte bir propaganda savaşı sürüyor. Her iki taraf da kazananın yeni ve birleşmiş bir ülkenin lideri olarak ortaya çıkacağını düşünüyor. Ancak, durumun karmaşıklığı ve ganimetlerin tamamı veya bir kısmı için rekabet eden bölgesel ve uluslararası güçlerin müdahalesi nedeniyle istikrarın sağlanması zor.
Libya ile ilgili olarak bugünlerde çeşitli ülkelerin yayınladığı açıklamaların ortak bir yönü var. Hepsi gelişmekte olan durum hakkında endişe duyuyorlar. Ancak bu bahane, terörizmle mücadelede kisvesi altında Hafter ve güçlerinin Trablus'ta ilerlemesini desteklemek için açıklanmamış bir tutumu gizliyor.
Hafter'in destek turu
General Hafer, dikkatlice hesaplanan bir zamanda harekete geçti. İlk kurşunu başkente atmadan önce ziyaret ettiği Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır gibi bölgesel ülkelerden yeşil ışığı aldı. Uluslararası alanda bu Arap-Afrika ülkesinde kaosa son verme arzusunu gizlemeyen Rusya, Fransa ve Amerika gibi ülkelerden destek aldı. Ülke 2011'de ülkede rejimi değiştiren NATO müdahalesinin bedelini ödüyor.
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır, son yedi yıldır Hafter'e ve güçlerine sürekli askeri ve siyasi destek sağlıyorlar. Buna tanklar, zırhlı araçlar ve savaş uçakları da dahil olmak üzere diğer gelişmiş askeri teçhizat ve ayrıca milyarlarca dolarlık fon dahil edildi.
Türkiye ve Katar'ın zayıf anı
Saldırı anı, Katar'ın kuşatma durumunda olduğu ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın halk desteğinin düştü bir zamanda geldi. Saraç Hükümetini destekleyen Erdoğan bu dönem ülkesindeki ekonomik krizle ve ABD ile S-400 füzeleriyle ilgili ihtilaf yaşıyor.
General Hafter sadece birçok kaynaktan akan silahlar ve yardımlar dolayısıyla değil, aynı zamanda eski Libya Lideri Muammer Kaddafi'ye sadık el Varkala, el Mukaraha ve el Ubayda gibi bazı güçlü kabilelerin desteğine sahip olduğu için eli güçlü. Doğu kuvvetlerinin Trablus'a girip kontrol etmesi durumunda Seyfülislam Kaddafi (Kaddafi'nin oğlu) ile Hafter arasında iktidarın paylaşılması üzerine anlaşıldığı konuşulmakta.
Trablus savaşı belirleyici olacak
Hafter, ülkenin doğusu ve güneyi ile petrol sahalarını zaten kontrol ediyorlar. Hatta Saraç yanlısı kuvvetler tarafından püskürtülmeden önce Trablus'un kullanılmayan Uluslararası Havaalanını kısa bir süre ele geçirmeyi bile başardı.
Libya'nın gelecekteki yöneticilerinin kim olacağına Trablus savaşı kesinlik kazandıracaktır.
Libya halkı bölünmüş durumda. Bazıları, uluslararası toplum tarafından desteklenen ancak askeri açıdan zayıf Saraç Hükümetine meşru otorite olarak destek veriyor. Diğerleri Misrata merkezli milisleri, İslamcı grupları veya Hafter'in güçlerini ya da başkalarını destekliyorlar. Ancak, herkes ülkeyi rahatsız eden ve üç milyon insanı komşu ülkelere veya Avrupa'ya kaçmaya zorlayan anarşiyi ve istikrarsızlığı sona erdirme ihtiyacı konusunda hemfikir.
Trablus'a yaklaşmakta olan savaşın sonucunu tahmin etmek zor. Lakin Hafter güçlerinin ilerlemesini durduracak herhangi bir uluslararası veya bölgesel planın yokluğunda, şu an için Hafter avantajlı görünmektedir. Kesin olan bir şey var ki, Libya halkı yine kanı ve canı ile yüksek bir bedel ödeyecek.
...
Ali KARATAŞ / Yusuf ERTAŞ
Evrensel