İNTİZAR - Irak Kürdistan Bölgesi'nin başkenti Erbil'e Pazar günü erken saatlerde çok sayıda roket düştü ve saldırıyı İran İslam Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC) üstlendi.
Bir düzine Fatih füzesi, yerel saatle 1:30'da, Erbil'in eteklerindeki yeni ABD konsolosluğunun bulunduğu bölgeden kısa bir mesafede bilinmeyen bir hedefi vurdu. Kürt yetkililer tarafından herhangi bir ölüm bildirilmemesine rağmen, İranlı kaynaklar MOSSAD ajanlarının çok sayıda ölü ve yaralı olduğunu iddia etti ve Kürdistan24 haber ajansının genel merkezi de dahil olmak üzere çok sayıda bina saldırıdan olumsuz etkilendi.
Ancak Devrim Muhafızları, hedeflenen sitenin bir İsrail istihbarat karakolu olduğunu iddia etti:
Olaydan saatler sonra bir Devrim Muhafızları bildirisinde ”Sözde Siyonist rejimin son suçları ve bu rezil rejimin suçlarının ve kötülüklerinin cevapsız kalmayacağına dair önceki açıklamalarımızın ardından dün gece Siyonist komplo ve kötülüğün stratejik merkezi İslam Devrim Muhafızları Birliği'nin güçlü füzeleri tarafından hedef alındı" ifadelerine yer verildi.
Basında çıkan haberlerin aksine, İran devlet medyası Mehr, saldırıda öldürüldüğü bildirilen İsrailli MOSSAD ajanlarının bir listesini yayınladı.
Üst düzey bir İranlı güvenlik kaynağı Pazartesi günü The Cradle'a verdiği demeçte, İran Devrim Muhafızları'nın gerçekleştirdiği bu operasyonun, 14 Şubat'ta İsrail'in İran'da Kirmanşah'ın Mahidasht semtinde Devrim Muhafızları'na ait bir insansız hava aracı üssüne düzenlediği saldırıya doğrudan misilleme olarak yapıldığını söyledi.
İsrail ve Kürtler
Kürtlerin İsrail ile 1950'lere dayanan ve gizli askeri eğitimi de içeren onlarca yıllık bağları var. Ancak, Irak Kürdistan Bölgesi'nde faaliyet gösteren MOSSAD casus üslerinin varlığı, Kürt makamları tarafından ihtilaflı bir konu olarak gündeme getirildi ve özerk bölge hükümetinin sözcüsü geçen yıl, ilk kez olmamak üzere, “asılsız suçlamalar” olarak değerlendirip, reddetti.
Erbil Valisi Umid Hoşnav, Pazar günkü saldırıların ardından gazetecilere verdiği demeçte, "İsrail konusu uzun süredir konuşuluyor, asılsız, o bölgede İsrail üssü yok" dedi.
Irak yasaları İsrail'le ilişkileri yasaklıyor - Erbil'de son derece açık bir şekilde kamuoyuna duyurulan İsrail yanlısı bir etkinliğin ardından geçen yıl güçlendirilen kısıtlamalar boşa çıktı.
Yine de, Erbil saldırısı hakkında bilgi veren üst düzey bir ABD'li yetkili, Pazartesi günü New York Times'a İran Devrim Muhafızları balistik füzelerinin vurduğu binanın İsrail eğitim tesisi olarak hizmet verdiğini söyledi. Yetkili, ABD konsolosluğunun hedef alınmadığını ancak yakınlarda olmasına da Devrim Muhafızları'nın aldırış etmediğini de sözlerine ekledi. Bu iddia, bir gün sonra, hedeflenen siteyi yalnızca bir sivil konut olarak tanımlayan "üst düzey bir Biden hükümeti yetkilisi" tarafından reddedildi.
MOSSAD casus merkezi Erbil
Kürt siyasi yorumcu Niyaz Hamid'e göre, "Erbil kentinin çok sayıda İranlı Kürt muhalif grubun da bulunduğu İsrail MOSSAD'ının merkezi olması konusunda bu partiler arasında mutabık kalındı. Bu anlaşma, Erbil şehrini İsrail ile İran arasındaki savaşın merkezi haline getirmenin sonucunu doğurmuştur".
Devamla, “Bu, bölgedeki insanları etkiliyor” diyor. İran, MOSSAD'ın Erbil'deki gizli üslerini bombaladığında bunu gördük”.
Hamid'in yorumları, 12 Mart'ta – Erbil füze saldırısından bir gün önce – Irak Kürdistan Bölgesi Başkanı Nechirvan Barzani ile Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan arasında Antalya'da yapılan ziyaretle ilgili olarak yapıldı.
Türkiye ve İran arasındaki ilişkiler geçen yılki Irak seçimlerinin ardından gerginleşirken, Ankara son aylarda İsrail ve BAE ile ilişkilerini geliştirmek için hızlı hareket etti, üç ülkenin Irak'ta kendi çıkarlarına hizmet eden bir hükümet kurmak istediğine inanıyor. "Öte yandan İran, bu [tür] hükümetin kurulmasının önünde bir engeldir”.
İranlı-Kürt gazeteci Pooya Mirzaei, Kürdistan 24 tarafından sağlanan güvenlik kamerası görüntülerini kullanarak hedefin sivil bir site olduğuna inanmıyor. Erbil'deki iddia edilen MOSSAD üssünde "Irak hükümeti ve KBY'nin (Kürdistan Bölgesel Hükümeti) iddialarının aksine, roketlerin isabet etmesinden sonra gerçekleşen ikinci patlama, mühimmat ve patlayıcıların varlığını gösterebilir".
İran'ın nedenleri
Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) partisinin Erbil ofisinin resmi sözcüsü Azad Jolla, The Cradle'a verdiği röportajda, “İran'ın Erbil'e yönelik saldırısı sebepsiz yere gerçekleşmedi. Irak Kürdistanı'na yönelik saldırılar, daha önce – tam olarak 27 kez – gerçekleşti ve bu olayların çoğunda ya İran ya da İran'a yakın gruplar bir şekilde Kürdistan bölgesindeki Erbil'e saldırdı. Ancak bu, önceki saldırılardan çok farklı”.
Jolla'ya göre, saldırının arkasındaki nedeni anlamak için İran'ın mantığını takdir etmek önemli.
“Burada dikkat edilmesi gereken husus, Nechirvan Barzani ile Erdoğan arasında Rus gazına ikame gazın Türkiye üzerinden Avrupa'ya gönderilmesi için yapılan anlaşmalar ile birlikte aynı zamanda Türkiye üzerinden İsrail'e ve dünyanın diğer bölgelerine petrol gönderilmesidir".
"Rusya, Türkiye'nin bunu yapmasına izin vermek istemiyor ve İran üzerinden bunu engellemeye çalışma ihtimali var. Bu küçük de olsa bir olasılık” dedi.
"Ama diğer tarafta, başka bir olası açıklama var. Ve Irak'ta ve en belirgin olarak Kürdistan bölgesinde farklı istihbarat teşkilatlarının bir karışımı var. Türk MİT, İran Ettalaat ve evet, ayrıca İsrail MOSSAD, Amerikan CIA, Avrupa ülkelerinden istihbarat örgütleri ve hatta Rus KGB'si var”.
"Yani evet, diğerleri arasında bir İsrail MOSSAD varlığı var. Ve bu varlık İran'ı Kürdistan bölgesindeki sitelerine saldırmaya teşvik ediyor. İran bunu daha önce yaptı ve muhtemelen yine yapacak”.
Pazar günkü saldırıdan etkilenen binalardan biri de Iraklı Kürt petrol şirketi KAR group'un CEO'su Şeyh Baz Kerim Barzinci'ye ait bir villaydı. "İran bizim komşumuzdur ve zor zamanlarda Kürdistan halkına yardım etmiştir" Dediği aktarıldı ve İran'ın Irak büyükelçisini de zararı görmesi için evini ziyaret etmeye davet etti.
Kürt siyasetçi Hiwa Seid Salim The Cradle'a verdiği demeçte, İran'ın Barzinci'nin villasına düzenlediği saldırının nedeninin, İran güvenlik kaynaklarının İsrail'e Irak petrol ve gazının satılmasını da içerdiğini iddia ettiği ticari faaliyetleri nedeniyle olduğundan şüphelendiğini söyledi.
Ancak Salim, "İsrail ile İran arasındaki gerçek çatışma tiyatrosunun Kürdistan bölgesinde değil, Suriye'de olduğuna ve Şeyh Baz Kerim Barzinci'nin evinin hedef alınmasının, Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşın başlamasından bu yana sıcak bir konu haline gelen gaz ihracatında KBY'deki etkisiyle daha fazla ilgisi olduğuna inanıyor. Kürt gazının Avrupa'ya ihracatta Rus gazı için bir alternatif haline gelmesiyle ilgili görüşmeler var ve bu da İran'ın engellemek istediği bir girişim".
KYB sözcüsü Jolla daha incelikli bir görüşe sahip. MOSSAD'ın iddia edilen varlığının Kürt işadamı Barzinci ile nasıl bağlantılı olabileceği sorulduğunda Jolla, saldırının gerçekleştiği yerin ayrıntılı bir açıklamasını yaptı.
"Bu villa kompleksi halka kapalı, duvarları ve dikenli telleri, güvenlik görevlileri, çevresinde kontrol noktaları var ve kimsenin yerleşkeye yaklaşmasına izin verilmiyor. Yerleşim yeri çok sıkı olduğu için kimse yaklaşamadı. Bu villa kompleksi İranlılar tarafından füze saldırılarıyla hedefleniyorsa, bu sebepsiz değildir. Erbil'deki tüm insanlar bu gerçeği kabul etmeye hazır".
Cradle'ın İranlı güvenlik kaynağı, Devrim Muhafızları'nın hedefi hakkında daha fazla özel ayrıntı sunarken aşağı yukarı aynı şeyi söyledi: “Bu iki villanın yapısı, onu 240 mm füzelerden tamamen koruyan iki çatıya sahipti. Üçgen çatının altında iki katmanı olan şok emici bir çatının altında patlamaya dayanıklı mühendislik ile inşa edilmiş bir çatı”. Operasyon sonrası görüntülerin bu değerlendirmeyi doğruladığını söylüyor. Bina, 12 füze tarafından vurulmasına rağmen yapısal bütünlüğünü korumuştur.
Hâkim Kürt Demokrat Partisi'nin (KDP) Pazar günkü saldırılardaki çarpıtmayı reddeden Azad Jolla, "partinin medyası, kişilikleri ve liderlerinin halkı hedef alınan villanın bir işadamının evi olduğuna, karısı ve çocuklarıyla birlikte yaşadığı yere ikna etmeye çalıştığını ve kimsenin ya da başka bir şeyin bulunmadığını" iddia ediyor. Bu da kesinlikle doğru değil, çünkü İran bir işadamının ve ailesinin evini niçin bombalamak zorunda kalmış olsun, neden hedef alasın ki? Nasıl oluyor da ev 12 füze aldı ve harabeye döndü, ancak saldırıda yaralanan ya da ölen Şeyh Baz Kerim'in aile üyesi veya personeli yok?"
“[KDP tarafından] sunulan ifadeler kurgulanmış bir anlatı gibi görünüyor ve bu sitede kesinlikle bir şeyler oluyor gibi görünüyor. Bu sitede neler olup bittiğine dair daha fazla araştırma yapılmalı ve yapılacak”.
İsrail'in İranlı Kürt militanlara desteği
KDP ile İsrail arasındaki bağlar, Tel Aviv'in - İsrail'in ilk cumhurbaşkanı David Ben Gurion tarafından başlatılan - bir zamanlar birleşik Arap muhalefetine karşı müttefikler çekmeye odaklanan 'Çevre İttifakı' stratejisinin bir parçası olarak on yıllardır varlığını sürdürüyor. Kürtlere, aynı zamanda Türkiye'ye ve İslam devrimi öncesi İran'a bu amaçla olası müttefikler olarak yaklaşıldı.
Bugünlerde İsrail, İranlı militan Kürt muhalefet grupları da dahil olmak üzere İslam Cumhuriyeti'ne karşı yürüttüğü vekalet savaşında Kürt liderlerle olan bağlantısını kullanıyor. İsrail'in Kürt siyasetini ve Kürt isyancı örgütlerinin hareketini izlemeye büyük ilgi göstermesinin ve bu grupların birçoğunu mali olarak desteklemesinin ana nedeni de budur. Bu aynı zamanda İran'ın kuzey Irak'taki Kürt isyancılara karşı ortak askeri operasyonlar yürütme konusunda Türkiye ile işbirliği yapmasının da makul bir nedeni.
Wikileaks tarafından sızdırılan gizli ABD diplomatik yazışmalarının ifşası, İsrail'in eski MOSSAD şefi Meir Dagan'ın Ağustos 2007'de ABD'li yetkililere, Tahran'ı istikrarsızlaştırmak amacıyla aralarında İran karşıtı militan Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'nin (PJAK) de bulunduğu Kürt muhalif gruplara destek çağrısında bulunduğu ifadeleri içeriyor.
Pulitzer ödüllü araştırmacı gazeteci Seymour Hersh, 2003'te ABD'nin Irak'ı işgal etmesinden bir yıl sonra şunları yazdı: “İsrail'in kuzey Irak'ın Kürt bölgelerinde faaliyet gösteren MOSSAD üyeleri de dahil olmak üzere yüzlerce ajanı var. Ayrıca MOSSAD şu anda İran ve Suriye'nin Kürt bölgelerinde gizli operasyonlar yürütüyor". Eski bir İsrail istihbarat subayı, aynı yıl New Yorker'ın kapsamlı bir makalesinde Hersh'e şunları söyledi: “Bu Realpolitik… İsrail Kürtlerle ittifak kurarak İran, Irak ve Suriye'de göz ve kulak kazanıyor”.
Son kez değil
Casusluğun karanlık dünyasında, gerçeği kurgudan ayırmak doğal olarak zor olabilir. Ancak İran, geçtiğimiz günlerde Erbil saldırılarının ertesi günü tarihinin en büyük siber saldırısına uğrayan İsrail'le olan çatışmasında daha iddialı bir misilleme rolü üstlenmeye hazır görünüyor. İsrail'in önde gelen gazetesi Haaretz'e göre, bu durum MOSSAD'ın internet sitesini de etkiledi.
İran'ın Irak Büyükelçisi Irec Mescidi, Erbil'deki “İsrail stratejik merkezlerine” yönelik yeni saldırılar konusunda uyardı. İranlılar, geçen hafta sonu gerçekleşen füze saldırılarından önce hem Iraklı hem de Kürt yetkililere somut istihbarat ve kanıtlar sundu.
The New Arab, "Konu ile ilgili bilgi sahibi bir Iraklı kaynağın"dan aktardığına göre, "Büyükelçi Mescidi, Irak dışişleri bakanlığı yetkililerine İsrail İHA'larının Erbil'deki bir malikaneden uçtuğunu ve 14 Şubat'ta İran'ın batısındaki Kirmanşah vilayetinin Mahideşt bölgesinde İslam Devrim Muhafızları Kolordusu'na (IRGC) ait bir insansız hava aracı filosuna karşı saldırılar düzenlediğini kanıtlayan belgeler sundu". - bilgiler bu hafta başında Beşik tarafından da doğrulandı.
İranlılar caydırıcılık sağlamaya kararlı ve birkaç yıldır, denizde veya karada İsrail salvolarına eşit oranda karşı saldırı yapacakları konusunda uyardılar.
Pazar günü, İsrail operasyonlarına yönelik bir sonraki saldırının “sert, kararlı ve yıkıcı bir yanıt” olacağı konusunda uyardılar. Tel Aviv, İran'ın stratejik derinliğine doğrudan veya İran sınırları yakınına yerleşerek karşı koymaya çalışırken, Tahran'ın bir sonraki operasyonunun Irak'ta mı yoksa başka bir komşu devlette mi olacağı belirsiz.
Bilinen şey, Pazar günü Erbil'deki İsrail istihbarat hedeflerine yönelik saldırıların ne izole edilmiş ne de emsalsiz olduğu ve bu nedenle son olmasının muhtemel olmadığıdır.
Hedwig Kuijpers
The Cradle