Pakistan'da "rejim değişikliği" mi yoksa Washington'un İmran Han'ın Çin ve Rusya ile ittifakını tersine çevirme planı mı?

İNTİZAR - Dünyanın dikkati anlaşılır bir şekilde Ukrayna'daki krize odaklanırken, başka yerlerde de aynı derecede ciddi gelişmeler yaşanıyor. Belki de en önemli – ve eksik rapor edilen – Pakistan'da sürmekte olan bir rejim değişikliği operasyonudur.

Bu Mart ayında, Pakistan parlamentosundaki muhalefet milletvekilleri, Başbakan İmran Han'ı devirmeyi amaçlayan bir “güvensizlik” hareketi başlattı.

2018'de demokratik olarak seçilen İmran Han, “ülkemizde yabancı fonların yardımıyla hükümeti devirmek için çaba sarf ediliyor” uyarısında bulundu.

 27 Mart'ta düzenlenen bir mitingde İmran Han, “İnsanlarımız kullanılıyor. Çoğunlukla bilmeden, ancak bazıları bilerek bu parayı bize karşı kullanıyor" dedi. Hükümetin bu ödemelere dair kanıtları olduğunu da sözlerine ekledi.

Han, bu dış çıkar gruplarının bağımsız dış politikasını tersine çevirmeye çalıştığını savundu. 1977'de ABD destekli bir darbeyle devrilen ve ardından bir göstemelik bir duruşmanın ardından idam edilen Pakistan başbakanı olan selefi Zülfikar Ali Butto'yu hatırlattı.

Han, Butto'nun "ülkeye özgür bir dış politika getirmeye çalıştığında" cezalandırıldığını söyledi.

Han,  kendisini iktidardan uzaklaştırmaya çalıştığı için ABD'yi özellikle hedef aldı. Washington'dan Pakistan'da ABD askeri üsleri kurmasına izin vermeyi reddettiği için kendisini tehdit eden bir mektup aldığını söyledi.

Muhalefetin kendisine karşı gensoru önergesinde ABD ve diğer yabancı ülkelerle işbirliği yaptığı konusunda uyardı.

Bu uyarılar, Han'ın ABD hükümetini, Pakistan'ı Washington'un çıkarlarını ileriye taşımak için küçamseyici bir şekilde kullandığı için alenen eleştirmesinden ve aynı zamanda Çin'i her zaman İslamabad'ın bir "dost"u olarak hareket ettiği için övmesinden sadece bir ay sonra geldi. 

Han, "ABD ne zaman bize ihtiyaç duysa, ilişkiler kurdular ve Pakistan [Sovyetler Birliği'ne karşı] bir cephe devleti oldu ve sonra onu terk etti ve bize yaptırımlar uyguladı" dedi.

Öte yandan, “Çin, Pakistan'ın her zaman yanında olan bir dosttur” diye kontrastlık oluşturdu.

Nükleer silaha sahip 220 milyonu aşan bir ülkede, bir rejim değişikliği planının denenmesi şöyle dursun, tasarlanabileceği fikri bile şok edici ve akıl almaz görünebilir. Görünüşte, İslamabad'ın büyük bir güç olduğu, Müslüman çoğunluklu dünyada tartışmasız en güçlü olduğu düşünüldüğünde, inanılmaz görünüyor.

Yine de, Pakistan'ı jeopolitik olarak bu kadar önemli kılan tam da bu özelliklerdir.

Aşağıda, düşman yabancı seçkinlerin Başbakan İmran Han'ın gitmesi gerektiğine karar vermesinin başlıca nedenlerinin bir analizi yer almaktadır:

1. İmran Han ABD dış politikasına karşı çıkıyor

İmran Han her zaman “fanatik” olarak adlandırıldı - yani, ABD dış politikasını aşırı derecede eleştirdi.

Han, askeri çözümlerin hem etik olmayan ve hem de verimsiz olduğunu savunarak Washington'un sözde “teröre karşı savaşına” ve özellikle Afganistan'daki savaşa şiddetle karşı çıktı. Bunun için uzun süre aşağılayıcı bir şekilde “Taliban Han” olarak anıldı.

Washington'un egosunu daha da fazla yaralayan şey, Han'ın haklı çıkmasıydı. Afganistan'daki Kabil'in Taliban'ın eline geçmesiyle sonuçlanan Amerikan fiyaskosu, ABD tarafından Pakistan ve özellikle Han için bir zafer olarak algılandı.

ABD, bununla çok az ilgisi olmasına rağmen, Han'ı Afganistan'da kendi aşağılamasından dolayı affetmek istemiyor.

2. Han'ın uluslararası sahnede sömürgecilik karşıtı sesi

İmran Han'ın  Eylül 2019'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'ndaki konuşması aşırı cüretkar olarak kınandı. Küresel adaletsizlik konularında çok güçlü bir şekilde konuşan Pakistanlı lider, Batılı elitlere, gerçekte olduklarından daha önemli imişler gibi davarandıklarını hissettirdi.

Sözlerinde vurguladığı noktalardan en az üçü sorunlu bakışa sahip Batılı üstünlükçüleri rahatsız etti.

Birincisi, Han güçlü Batılı ülkeleri Küresel Güney'in seçkinlerinin kendi toplumlarını yağmalamasına olanak sağladığı için kınadı.

İkincisi, İslamofobiyi marjinal bir mesele olarak değil, küresel düzenimizi yapılandıran tehlikeli bir fenomen ve dünyanın ciddiye alması gereken bir olgu olarak vurguladı.

Buna bağlı olarak Han, bazı Müslümanların “ılımlı” ve diğerlerinin “radikal” olarak sinsice nitelendirilmesini sert bir şekilde eleştirdi. Bu kötü niyetle oluşturulmuş ayrımlar, “teröre karşı savaş”ın siyasi sözlüğü için çok önemliydi.

Üçüncüsü, Han Keşmir'in Hint işgaline karşı verdiği mücadele hakkında çok az Pakistanlı (veya başka herhangi bir) liderin sahip olduğu şekilde tutkuyla konuştu.

Onun retorik performansı, 1960'ların sömürgecilik karşıtı oyun kitabından bir sayfa gibi görünüyordu.

3. Han, Pakistan'ın Çin ile dostluğunu derinleştirdi

Belki de Batılı seçkinleri en çok ilgilendiren şey, İmran Han'ın Pakistan'ın Çin ile onlarca yıllık ilişkisini nasıl güçlendirdiğidir.

İslamabad ve Pekin, bölgeyi birbirine bağlamayı amaçlayan altyapı projelerinde kilit ortaklar. Çin Pakistan Ekonomik Koridoru  (CPEC) ve Kuşak ve Yol Girişimi'nde birlikte çalışıyorlar.

Pakistan ayrıca Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (SCO) bir üyesidir.

Han, bu Şubat ayındaki Pekin Olimpiyatlarında çok sıcak bir şekilde karşılandı. Bu İslamabad'ın Pekin'in yakın müttefiki olmaya devam ettiğinin açık bir teyidiydi.

Buna ek olarak, Başkan Xi Jinping ve Çin liderliği, Han'ı, ülkedeki diğer siyasi güçleri karakterize eden muazzam yolsuzluk ve beceriksizlikten uzak, Pakistan'ın gelişimi için işbirliğiyle gerçekten ilgilenen bir Pakistanlı lider olarak görüyor.

Bu doğru olsun ya da olmasın, Pekin buna inanıyor. Ve Xi, Han ile kişisel olarak çok yakın bir ilişki kurdu.

Ayrıca, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi'nin bu Mart ayında İslamabad'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Zirvesi'ne katılması, Çin'in Müslüman dünyasında Pakistan'ın liderliğini kucakladığının bir göstergesiydi.

4. Han, Pakistan'ın Rusya ile bağlarını geliştirdi

Pakistan ve Rusya arasındaki ilişkilerde son zamanlarda yaşanan atılım, devenin belini kıran saman gibi görünüyor.

İslamabad'ın Moskova ile hiçbir zaman yakın bir ilişkisi olmadı. Aksine, Pakistan ve Sovyetler Birliği, ilk soğuk savaş sırasında düşmandı ve aralarında bir miktar sertlik ve korunan bir mesafe oldu. Moskova her zaman Yeni Delhi'nin güçlü bir müttefiki olarak kabul edildi.

Ancak Pekin Olimpiyatları'nın oturum aralarında Rusya Devlet Başkanı Putin, Başbakan Han'a bir davetiye gönderdi. Tarihte İslamabad'ın düşmanı olan bölgesel bir güç merkezini en azından etkisiz hale getirme fırsatını görerek ziyareti kabul etti.

Ancak, Han Moskova'ya iner inmez Putin, Ukrayna'ya karşı askeri saldırısını başlattı. Han, o zamanlar Rusya'yı kınamadığı için Batılı başkentler tarafından sert bir şekilde eleştirildi ve bu, eve döndüğünde de devam etti.

Han, Avrupa büyükelçilerinden Moskova'yı kınamasını talep eden sert bir şekilde yazılmış bir mektup aldı. Başbakanın “biz sizin köleniz değiliz” yanıtı sadece Pakistan'da değil, Müslüman dünyasının birçok yerinde ve Küresel Güney'de oldukça popüler oldu.

Han, aynı Batılı ülkelerin Hindistan'ın Keşmir'deki davranışlarını veya İsrail'in Filistin'deki suçlarını kınama taleplerinin rutin olarak sağır kulaklara ulaştığını kaydetti.

O zamandan beri Han sürekli olarak Ukrayna'daki savaşın sona ermesi ve diplomatik bir çözüm çağrısında bulundu.

Han, ev sahipliği yaptığı İİT zirvesinde özellikle Çin'i Rusya ile Ukrayna arasında arabuluculuk yapmasına yardım etmeye çağırdı.

Ancak Rusya ile yakınlaşma, Han'ın sınırı aştığı yer gibi görünüyor.

Washington'a göre, küresel jeopolitik savaş hatları katı bir şekilde çizilirken, Han'ın Pakistan'ı giderek “yanlış tarafta” görünüyor.

5. Müslüman dünyasında Han'ın liderliği

İslam Konferansı Örgütü'nün (İİT) bu Mart'ta İslamabad'daki 48. Toplantısına ev sahipliği yapma kararı, İmran Han'ın günümüzün en popüler Müslüman siyasi liderlerinden biri olarak rolünü netleştirdi.

Han, benzer şekilde Lahor'da bir İİT toplantısına ev sahipliği yapan Pakistan başbakanı Zülfikar Ali Butto'nun 1970'lerdeki performansını ve duruşunu büyük bir hayranlık ve amaç ile taklit etmeye çalışıyor gibiydi.

Kişinin İslam ve siyaset hakkındaki duyguları ne olursa olsun, kuvvet sahibi dış güçlerin kontrol edemeyecekleri Müslüman aktörlerden nefret ettiklerinde şüphe yoktur.

Washington, Suriye'deki El Kaide ve Suud Hanedanı gibi acımasız dışlayıcı güçlerle yakın çalışmaya devam etti. Aynı zamanda, 11 Eylül'den bu yana imparatorluk dostu bir İslam'ı sadakatle teslim eden bir "ılımlı" Müslümanlar sınıfını da yetiştirdi.

Tüm bu birbirinden farklı Müslüman aktörleri birleştiren bir faktör var: Washington'a hizmet etmeleri.

Ne yazık ki, Han bu emperyal kategorilere hem Batılı hem de Pakistanlı liberal seçkinlerin kendisini “köktenci" olarak göstermek istemelerine sebep olacak kadar uymuyor.”

Han'ın sosyal adaleti merkeze alan İslamileşmiş bir uygarlık ahlakına başvurması, her ne kadar tutarsız bir şekilde ifade edilmiş ve nadiren uygulanmış olsa da, Batı üstünlüğüne karşı koyma politikasını da geliştirdi.

6. Pakistan'ın Müslüman dünyasında Suudi liderliğindeki hegemonyaya aşamalı olarak meydan okuması

İmran Han, genel olarak Müslüman dünyada Suudi liderliğindeki hegemonyaya karşı bir denge ağırlığını temsil eden ülkelere doğru kademeli bir eğilim gösterdi.

Malezya Başbakanı Mahathir Mohamad tarafından çağrılan 2019 Kuala Lumpur Zirvesi bu projede bir dönüm noktası oldu. Türkiye, İran ve Katar gibi ülkeler katıldı.

Herkes bunun geleneksel Suudi egemenliğine ve etkisine meydan okumak için önemli bir girişim olduğunu biliyordu.

Han'a çok düşkün olan Mahathir, Pakistan'ı davet etti ve katılımcılar Pakistan başbakanının varlığının ne kadar önemli olacağını anladılar.

Ancak son dakikada İslamabad çekildi.

Kuala Lumpur Zirvesinden birkaç gün önce, Han Riyad'a çağrıldı ve burada belirsiz bir şekilde uyarıldı: Malezya'ya gitmeyeceksiniz ve eğer giderseniz, Suud Arabistan, Pakistanlı işçilerin sınır dışı edilmesine başlayacak, tüm petrol sübvansiyonlarını ve malzemelerini durduracak, tüm kredileri iptal edecek, ve bunun gibi müeyyideler.

Han küçük düşürüldü, ancak buna uymak zorunda kaldı. Kuala Lumpur'a gitmedi.

7. Han basit bir şekilde ordu tarafından kontrol edilemez

İmran Han Pakistan ordusunun bereketiyle iktidara geldi. Sağduyu anlayışı, kendisinin ve ordunun sıkı bir ilişkisi olduğu ve aynı sayfada olduğu yönündeydi - o noktaya kadar Han bir süre askeri kurumun bir kuklası olarak tasvir edildi. Bunun doğru olmadığı ortaya çıktı.

Ordu her zaman Pakistan'ın ulusal güvenliği ve dış politikasının kontrolünde olmuştur. Hem Han hem de generaller olaylara aynı gözle baktıklarında her şey yolundaydı.

Ancak, Han'ın itici olmadığı ortaya çıktı. Herhangi bir önemli ulusal güvenlik sorununun bir parçası olma hakkını kesin bir dille savundu - önceki sivil hükümetlerin çoğunun kolayca vazgeçtiği bir hak.

Pakistan medyası artık durmadan “Han ordunun gözünden düştü” diye tekrar ettiğinde, bu sadece kedinin sonunda çantadan çıktığı anlamına geliyor: İmran Han haki giyen adamların uşağı değil.

Washington için bu çok büyük bir sorun. Küresel Güney'in liderleri itaatsiz hale geldiğinde “işleri düzeltecek” ordulara sahip olmak, standart Amerikan operasyon prosedürü olmuştur.

8. Han'ın Filistin'in kurtuluşuna açık desteği

Emperyalist güçlerin İmran Han'ın devrilmesini talep etmesinin en önemli nedenlerinden biri aşikardır: Filistin mücadelesine tutarlı ve net desteği.

2020 ve 2021'de yoğun bir baskı ve tehdit kampanyası İslamabad'ın önüne geldiğinde İmran Han'ın konumu çok iyi anlaşıldı ve "tartışmalı" hale geldi.

Pakistanlılar aylarca halkı İsrail apartheid rejimini tanıma ve kabul etme fikrine daha açık hale getirmeye yönelik bir bilgi bombardımanı saldırısı yaşadı.

Çok hızlı bir şekilde, yalnızca büyük ulusal siyasi partilerin değil, aynı zamanda askeri yüksek komutanın önemli bölümlerinin de normalleşme fikrini benimsemeye istekli oldukları ortaya çıktı.

Pakistan'ın yönetici seçkinlerinin güdüsü açıktı: Böyle bir adımın onları Washington'un gözüne sokacağına ve özel kasalarının katlanarak büyümesini sağlayacağına inanıyorlardı.

Ancak Başbakan Han pes etmedi.

Normalleşme çemberinden önce, Mayıs 2020'de Han, İsrail'in Gazze'ye savaşını sesli olarak kınadı. Sözlerinden hiç çekinmedi: “Filistin'in yanındayız. Gazze'nin yanındayız."

Bu Mart ayındaki İİT zirvesinde, bazı misafirlerini (özellikle Körfez'den) utandırmak pahasına bile olsa, Han sürekli olarak Müslüman ülkelerin İsrail'in Filistinlilere karşı vahşetini durdurmadaki başarısızlığından bahsetti.

Hiç şüphe yok ki Han, Filistin sorununa dokunmaktan kaçınsaydı, başı bu kadar belaya girmeyecekti.

İmran Han'a yapılan eleştiriler

Yukarıda açıklanan nedenler, uzlaşmaz küresel elitlerin İslamabad'da neden rejim değişikliğini arzuladığını açıklarken, açıklık adına - özellikle İmran Han'ın samimi liberal-ilerici eleştirmenleri için - eleştirileri kabul etmeye değer. Pakistan'a karşı bu melez savaşı motive eden sebeplerin kesinlikle bunlar olmadığını söylemek yeterli:

1) Han'ın ataerkil görüşleri

2) Han'ın kötü yönetimi

3) Han'ın ekonomiyi kötü yönetmesi

Yukarıdakilerden herhangi biri doğru olsun ya da olmasın - (ve kesinlikle olabilir) bu meselelerin küresel seçkinlerin emperyal müdahalelerinde hiçbir zaman gerçek motivasyonları olmadığı bilinmelidir.

Han'ın iktidara geldiği ilk andan itibaren, ürkütücü derecede tanıdık bir anlatıya maruz kaldık. Suriye'de rejim değişikliğine yönelik kirli savaşta yıllardır aynı nakaratı duyduk: Esed rejimi her an düşmek üzere.

Pakistan'da da son üç buçuk yıldır aynı sloganla besleniyoruz: İmran Han “rejimi” düşmek üzere.

Ve Han, görüşlerini Batılı başkentlerin çıkarlarına daha uygun olacak şekilde “ılımlılaştırmadığı” için, Batı başkentlerinin düşük yoğunluklu hibrit savaşı tam gaz artırıldı.

Venezüella gibi Latin Amerika ülkeleri de dahil olmak üzere, rejim değişikliğinin tüm hedeflerine karşı geri dönüştürülen standart yalanlar, şimdi Pakistan anlatısında hüküm sürüyor.

Han'ın, muhalefetin ve medyanın sert bir şekilde bastırılmasıyla karakterize edilen “giderek daha otoriter” bir yönetimden suçlu olduğu iddiaları, çok iyi bilinen bir senaryoya uyuyor.

Yine de Pakistan'daki hem basılı hem de elektronik medyanın ezici çoğunluğunun sürekli olarak Han karşıtı olduğu görülüyor.

Algı operasyonu, psikopatlar ve “renkli devrim” gibi bir şeyin mühendisliği dahil olmak üzere Pakistan'a karşı yürütülen hibrit savaş, hiçbir şekilde mevcut hükümete karşı gerçek bir muhalefet olmadığı anlamına gelmez.

Ancak Pakistan'da bu Mart ayında, muhalefetin parlamentodaki “güvensizlik” hareketine yol açan koordineli bir kampanyanın başladığını gördük.

Neredeyse Pakistan medyasının tamamı, seçkin sivil toplumun baskın kesimleri ve muhalefet liderleri ve Han'ın siyasi partisi Pakistan Tehreek-e-Insaf'taki (PTI) köstebekleri, aniden Han'a karşı tam ölçekli bir yıldırım savaşında birleşti.

Bunun tam da başbakana yönelik Batılı kınamaların doruğa ulaştığı anda gelmesi, sadece bir tesadüf gibi görünmüyor.

Dünya-tarihi öneme sahip jeopolitik dönüşümlere tanık olurken, bu fetret dönemindeki uluslararası fay hatları daha görünür hale geliyor.

Pakistan'ın Çin ve Rusya'ya artan yakınlığı ve ülkenin Avrasya entegrasyon projesine bağlılığı, Amerikan yönetici seçkinlerinin gazabını harekete geçirdi.

Bu özellikle tehlikeli konjonktürde Washington, İslamabad'ı, bağımsız bir Han tipi lider ortaya çıkarsa kontrol edilmesi ve ciddi bir şekilde disiplin altına alınması gereken büyük bir Müslüman başkenti olarak görüyor.

Pakistan'ı etkileyen kargaşa, Han'ı disipline etmek ve cezalandırmak için iyi koordine edilmiş bir stratejinin sonucudur.

Muhalefetin Ulusal Meclis'te gensoru oylaması talebi, yerli ve yabancı entrikaların karışımını yansıtıyor.

Bu oylama, güçler dengesinin bir yansıması olacak ve ya Washington ve onun siyasi çekişmeleri için bir zaferle ya da Han hala iktidardayken en azından yarı-egemen Pakistan'ın elde tutulmasıyla sonuçlanacak.

Politikacıların kurnazlıkları ve siyasi rüzgarların “sağ tarafında” olma manevraları, yozlaşmış, güce susamış seçkinlerin oyunlarıdır.

Bunların hiçbirinin Pakistanlıların gerçek şikayetleriyle hiçbir ilgisi yoktur ve büyük ölçüde ülke içindeki gerçek küresel güç oyunundan bir sapmadır.

Düşman küresel seçkinler umutsuzca Juan Guaidó'nun (Venezuela'nın sözde "geçici devlet başkanı" olarak Nicolás Maduro'nun yerine Washington tarafından tek taraflı olarak seçilen Batılı köle) yeni bir Pakistan versiyonunu bulmaya çalışıyorlar.

Han hayatta kalsa da kalmasa da, küresel rejim değişikliği operasyonlarına belli belirsiz aşina olan herkes neler olduğunu tam olarak görecek.