İNTİZAR - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, uzun süredir, Rusya'nın dünyanın büyük bölümünde derin nüfuz ve role sahip olduğu ve önemli uluslararası gelişmelerde ayak izlerinin gözlenebildiği bir dönem olan Sovyet dönemi ihtişamını ve gücünü yeniden kazanmanın hayalini kuruyor. Moskova'nın kaybolan etkisinin bir kısmı, Putin'in yeniden dirilişine doğru sessizce ve temkinli adım attığı Batı Asya ve Arap dünyasındadır.
Bir zamanlar Batı ve Doğu blokları arasında bir rekabet ortamı olan Yemen, son aylarda Moskova'nın savaş gelişmelerinde rolünü artırma arzusu gösterdiği bölgelerden biri. Geçtiğimiz günlerde Rus hükümeti, Yemen'deki kilit güç oyuncusu Ensarullah'ın yetkililerini Rusya'yı ziyaret etmeye davet etmişti ve Yemen'den Muhammed Abdulselam başkanlığındaki bir heyet, geçen hafta Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov ile bir araya gelerek görüştü.
Tartışmanın içeriği hakkında yorum yapan Yemenli yetkililer, Moskova ve Sana'nın birçok dünya ülkesinin acı çektiği Amerikan projesine karşı koyma görüşünü paylaştığını söyledi.
Yemenliler, Rusya'nın davetini ülkenin politikalarında bir değişikliğin işareti olarak nitelendirdi ve Washington'un planlarına karşı koymak için Rusya ve Çin ile birleşme niyetinde olduklarını söyledi. Bu, bir yandan Washington ile Batılı müttefikleri ile diğer yandan Rusya ve Çin ve müttefikleri arasında Ukrayna ve Tayvan'daki kriz üzerine yaşanan gerilimlerin son aylarda keskin bir şekilde arttığı ve bu güçler rekabetinin Yemenlilere, Doğu bloğuna yaklaşarak ABD'yi ve onun bölgesel kuklalarının komplolarını etkisiz hale getirme arayışına girme fırsatı sağladığı bir dönemde ortaya çıkıyor. BM Güvenlik Konseyi'nde veto hakkına sahip olan Rusya ve Çin gibi güçlerin desteği, Ensarullah'ın Suudi liderliğindeki Arap saldırganlık koalisyonuna karşı siyasi ağırlığını güçlendirebilir.
Rusya'nın Yemen'deki hedefleri
Yemen Ulusal Kurtuluş Hükümeti (NSG) uluslararası gelişmelerden yararlanmaya ve bazı dünya güçleriyle bağlarını güçlendirmeye çalışsa da, Moskova başkent Sana ve kuzeyin çoğunu kontrol eden Ensarullah ile işbirliğinin ötesinde kendi hedeflerini takip ediyor. Aslında Yemen, Ruslar için özel önem kazanan ülkelerden biridir. Rusya, Ensarullah'ı Moskova'ya davet ederek, NSG'ye uluslararası meşruiyet kazandırmak istiyor ve bu konu Ensarullah'ın Suudi Arabistan karşısındaki konumunu güçlendirebilir.
Ukrayna'daki operasyonunu başlattığından beri Rusya, Batı karşısında tarihi yerini geri almak için bastırıyor. Yemen'in bu stratejide özel bir yeri var. Ülke güney ve kuzey bölgelerine bölündü, güneyi Sovyetler tarafından desteklenen Sosyalistler tarafından yönetiliyordu. Rusya, Sovyetler Birliği çökerken kuzey ve güneyin birleşmesi nedeniyle otuz yıldır Yemen'deki gelişmelerde rol oynamaktan uzak duruyor. Ancak şimdi dünya koşulları değiştiğinden, Moskova eski etki alanlarını yeniden ele alıyor.
Ukrayna savaşından sonra Rusya, Arap dünyası ile daha geniş ilişkilere girmekte ısrar etti ve Rus yetkililerin Arap devletlerini sık sık ziyaret etmesi, geçtiğimiz on yıllarda gevşeyen bağları yeniden canlandırma çabasıdır. Yemen'in 2015'ten bu yana Arap dünyasının kritik vakalarının merkezinde yer almasıyla Rusya, Yemen krizinin çözülmesine yardımcı olarak Arap güvenini yeniden inşa etmek için motive oldu. Rusya'nın on yıllardır Arap dünyasına uzaklığı, bu ülkeleri Batı ile bağlarını geliştirmeye yöneltti ve birçok Basra Körfezi şeyhliği şu anda bölgedeki Amerikan piyadesi olarak hareket ediyor. Batı Asya'da pay arayan Ruslar, Batı ile küresel rekabette Moskova avantajı için Arapları kendi kamplarına çekmeye çalışıyorlar.
Ayrıca zengin enerji kaynakları ve siyasi konumu nedeniyle Yemen Rusya için büyük önem taşımaktadır. Moskova, bir yanda ABD, Suudi Arabistan, BAE ve İsrail'in diğer yanda İran'ın rekabet ettiği Kızıldeniz ve Basra Körfezi'nde nüfuz ve pay arıyor. Bazı uzmanlar, Rusya'nın Kızıldeniz'e ve Bab-ül Mendeb Boğazı'na erişim sağlamak için Yemen'de nispeten istikrarla Yemen kıyısında bir deniz askeri üssü kurmayı umduğuna inanıyor. Rusya'nın jeopolitik çıkarları için bu bölgede bir üs sahibi olmanın önemi, Moskova'nın güney Yemen'i Afrika Boynuzu'nda geniş nüfuz kapısı olarak görmesi ve Avrupa'nın Rusya ile sınırlarının geçişe kapalı olduğu bir dönemde bu konunun daha da önem kazanması nedeniyle artıyor. Diğer taraftan, Yemen'deki Amerikan etkisinin azalması ve bu ülkedeki savaş koalisyonunun iki müttefiki olan BAE ile Suudi Arabistan arasında artan anlaşmazlıklar, Rusya'nın bölgeye güçlü dönüşü için zemin sağladı ve Ruslar bu fırsatı çok iyi değerlendiriyor. Uzun süredir Basra Körfezi'ne ve sıcak sulara kavuşmanın özlemini çeken Rusya, şimdiki şartlar onlara hayallerini gerçekleştirmeleri için doğru zemini sağladı.
Bir diğer önemli konu da, Rusya'nın son aylarda İran ile ilişkilerini stratejik düzeyde koalisyona yükseltmesi ve bu durumun Moskova'yı Basra Körfezi'ndeki politikalarını Tahran ile uyumlu hale getirmeye motive ediyor. Suriye krizinde Rusya ve İran mükemmel bir işbirliği örneği sundular ve stratejik ittifakla Batı'nın hazırladığı ve piyonları tarafından uygulanan entrikaları boşa çıkarabileceklerini gösterdiler. Yemen'de de tek cephede birleşirlerse içinde bulunduğumuz yüzyılın en derin krizlerinden birine son verebilirler.
Riyad'a uyandırma çağrısı
Rusya'nın Yemen'de aktif rol istemesinin bir diğer nedeni de Ukrayna savaşı sonrası dünya politikasıyla ilgili. Beyaz Saray liderleri, savaşın yarattığı boşluğu doldurmak için Suudi Arabistan'a petrol üretimini artırması için baskı yapıyor, bu Rusya'nın lehine bir şey değil. Ruslar, Suudilerin özellikle enerji alanında Washington'a sıkı sıkıya yakınlığından endişe duyuyor ve Yemen'deki gelişmeleri olumsuz yönde etkileyerek ve Ensarullah'ı destekleyerek Riyad'a, Suudilerin Batı'yı petrol üretim artışıyla yatıştırmaya çalışması durumunda, Moskova'nın Yemen'deki tutumunu Suudilerin aleyhine değiştireceği konusunda bir uyarı göndermeye çalışıyor. Ne de olsa Rusya, Batı'yı cezalandırmak için enerji krizini kullanıyor ve eğer krallık planlarını bozarsa, Rusya'nın tepkisiyle karşı karşıya kalacak.
Rusya'nın Yemen politikası, tüm siyasi taraflarla ilişkileri genişletmek, Kızıldeniz ve Bab-ül Mendeb'de hakimiyet kurmak ve yenilenen rolü nedeniyle Amerikan etkisini kesmek için barış ve güvenliğe ulaşmak üzerine kuruludur.
Al Waght