BRICS genişlemesi petrodoların sonu ile belirlenen yeni dünya düzeninin ana katalizörü
BRICS liderleri Arjantin, Mısır, İran, Etiyopya, BAE ve Suudi Arabistan'ı gruba katılmaya davet etme kararı alırken, yeni üyelerin kabulü genişleme sürecinin sadece ilk aşamasını oluşturuyor. Netley Group Başkanı Michael Goddard, Sputnik'e verdiği demeçte BRICS'e yeni üyelerin katılmasının petrodolar "boyunduruğunun" sona erdiği yeni bir dünya düzeninin ortaya çıkmasını kolaylaştıracağını söyledi.
İNTİZAR - Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa'nın Perşembe günü Johannesburg'da düzenlenen zirvede yaptığı açıklamaya göre BRICS liderleri Arjantin, Mısır, İran, Etiyopya, BAE ve Suudi Arabistan'ı gruba katılmaya davet etme kararı alırken, yeni üyelerin kabulü genişleme sürecinin sadece ilk aşamasını oluşturuyor.
Netley Group Başkanı Michael Goddard, Sputnik'e verdiği demeçte BRICS'e yeni üyelerin katılmasının petrodolar "boyunduruğunun" sona erdiği yeni bir dünya düzeninin ortaya çıkmasını kolaylaştıracağını söyledi.
Günün erken saatlerinde Arjantin, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri BRICS'e tam üye olmaya davet edildi. Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa Perşembe günü Güney Afrika'daki BRICS Zirvesi'nde yaptığı açıklamada "Üyelik 1 Ocak 2024'ten itibaren geçerli olacak" dedi.
Goddard, yeni ülkelerden ikisinin Orta Doğu'da, ikisinin Afrika'da ve geri kalanının da Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı kapsayan beş ülkeden oluşan birliğin daha önceki komşuları olması nedeniyle bu genişlemenin dünya tarihinde son derece önemli bir olay olduğunu söyledi.
"Açıkçası Afrika gelişiyor ve bu çok önemli. Ancak asıl haber Suudi [Arabistan] ve BAE. Temel olarak bu, petrodolar'ın sonunun başlangıcı olduğu için dünyadaki güç dengesini değiştirecek. Ve bu yeni dünya düzenini getirecek ana katalizördür," diye vurguladı Michael Goddard.
Goddard'a göre "Suudiler giderek daha fazla petrolü sadece yerel para birimleriyle, yuanla ya da başka bir şeyle fiyatlandırmaya başlayacaklar."
İsviçre'deki Fribourg Üniversitesi'nde makroekonomi ve para ekonomisi profesörü olan Sergio Rossi'ye göre BRICS grubundaki yukarıda adı geçen altı ülkenin entegrasyonu "en az iki nedenden ötürü hem ekonomik hem de jeopolitik açıdan önemlidir".
Rossi Sputnik'e verdiği demeçte şunları söyledi:
"Bir yandan, bu ülkeler küresel tedarik zincirinde çok talep gören bazı kilit malları ihraç ediyor ve bu sayede küresel ekonomi genelinde, özellikle de dünyanın 'Küresel Güney' olarak adlandırılan bölgelerinde ekonomik büyümeye katkıda bulunabilirler. Öte yandan, küresel ekonomiye yaptıkları katkı, dünyanın bu kısmının dolardan arındırılmasını hızlandırabilir ve bunun sonucunda ortaya çıkan tüm jeopolitik sonuçlar küresel düzeyde çok kutuplu bir ekonomik sistemin kurulmasını hızlandırabilir."
'Boyunduruğu Kırmak'
BRICS henüz yeni üyelerin katılımı için kriterler sunmamış olsa da, Güney Afrika Dışişleri Bakanı Naledi Pandor'un daha önce açıkladığı üzere, yukarıda bahsi geçen altı ülke, grubun genişleme konusunda anlaşmaya varması ve ilkelerini özetleyen bir belgeyi kabul etmesinin ardından bloğa dahil edildi.
Pandor Güney Afrika Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Ubuntu Radio'ya verdiği demeçte: "Genişleme konusunda anlaşmaya vardık. BRICS'e üye olmak isteyen ülkelerin değerlendirilmesine ilişkin süreçleri ve ilkeleri ortaya koyan bir belgeyi kabul ettik," ifadelerini kullandı. Güney Afrika'nın BRICS uzmanı Anil Sooklal ay başında yaptığı açıklamada, yaklaşık iki düzine ülkenin daha kulübe katılmakla ilgilendiklerini ifade ettiklerini söyledi.
Sergio Rossi, mevcut genişleme kararının ilk olarak "ABD'ye ve bir bütün olarak Batı bloğuna, küreselleşmenin sadece ABD'nin 'yumuşak gücüne' ve dolar hakimiyetine dayanmadığının, çünkü 'Küresel Kuzey' ve 'Küresel Güney' olmak üzere en az iki karşıt ülke bloğunun olacağının açık bir işareti olduğunu" söyledi.
Makroekonomi uzmanı sözlerine şöyle devam etti:
"İkinci olarak, sunulacak kriterler BRICS'in genişleme sürecini yavaşlatabilir, zira üye olacak birçok ülke muhtemelen çok geçmeden bu kriterlerin tamamına uyamayacaktır. Şimdi bu altı ülkenin dahil edilmesi bu sorunu ortadan kaldırıyor ve küresel ekonomiye, özellikle de Batılı ülkelere küreselleşmenin yapısal temellerde değişeceğine dair bir sinyal veriyor."
Michael Goddard'a göre bu önemli genişleme kararı "Amerika'nın İran gibi ülkelere uyguladığı temel baskının boyunduruğunun kırılmasının sadece başlangıcı" çünkü bu "yeni, güvenilir, sadece finansal bir ağ değil, aynı zamanda mal ve hizmet ticareti ya da başka her şeyi yapabileceğiniz bir ağa sahip olacağınız" anlamına geliyor. BRICS'in dünya GSYH'sinin yüzde 37'sini ve dünya nüfusunun neredeyse yarısını oluşturduğu düşünüldüğünde bu genişleme hem fırsatlar hem de zorluklarla dolu. Netley Group üyesi Michael Goddard, bunun "devasa bir mücadele olacağı" uyarısında bulundu ve uyarısına şöyle devam etti:
"... Amerikalılar ve Batı, ilk olarak doların hakimiyetinden, ikinci olarak da dünyayı birçok yönden kontrol etme yeteneklerinden vazgeçmek istemeyeceklerdir. Dolayısıyla bunu kurmak ve gerçekleştirmek büyük bir zorluk olacak ve pek çok engelle karşılaşılacak. Ancak günün sonunda, bunun durdurulamaz bir süreç olduğuna ve şimdiden ivme kazandığına inanıyorum. Dolardan arındırma çoktan gerçekleşiyor ve bence çoğu insanın inandığından ve Batı'dan duyduğunuzdan daha hızlı gerçekleşiyor,"
Sergio Rossi, grubun genişlemesinin "BRICS genelinde GSYH ve nüfus büyüklüğünde" bir artışı beraberinde getireceğini ve böylece "hem BRICS ülkeleri sınırları içinde hem de ötesinde daha fazla iş fırsatı" yaratacağını kabul etti. Rossi bu noktada BRICS üyeleri için ulusal para birimlerinde ödemelerin yaygınlaştırılmasının ve bankalar arasındaki işbirliğinin geliştirilmesinin öneminin altını çizdi.
"Kısa bir süre önce duyurulan ortak uluslararası para birimi BRICS uluslarüstü bankası tarafından ihraç edilecek ve böylece BRICS üyesi herhangi bir ülkeyi ilgilendiren sınır ötesi ödemelerde ABD dolarının yerini alacaksa, bu çok önemlidir. ABD bankalarını ya da ABD merkezli finans kuruluşlarını etkileyen herhangi bir yeni kargaşa artık BRICS ülkelerini olumsuz etkilemeyeceğinden, BRICS'in küresel ekonomideki her türlü yatırımcı için ilginç bir yatırım fırsatı haline gelmesi için bu ülkelerin kendi finansal sistemlerinin daha az kırılgan olmasını sağlamak için çok geçmeden ele almaları gereken en önemli zorluk budur."
Grubun Johannesburg'daki zirvesinde Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa küresel finans sisteminin ve ödeme mekanizmalarının jeopolitik amaçlarla giderek daha fazla silah haline getirilmesinden duyduğu endişeyi dile getirdi:
"Küresel finans ve ödeme sistemlerinin giderek artan bir şekilde jeopolitik çekişme aracı olarak kullanılmasından endişe duyuyoruz. Küresel ekonomik iyileşme, öngörülebilir küresel ödeme sistemlerine ve bankacılık, tedarik zincirleri, ticaret, turizm ve finansal akışların sorunsuz işlemesine bağlıdır."
Güney Afrika Devlet Başkanı BRICS liderlerinin "yerel para birimlerinin daha fazla kullanılması" yoluyla ticaret ve yatırım akışını kolaylaştıracak "pratik tedbirleri" değerlendirmeye devam edeceklerini kaydetti. Ramaphosa, BRICS'in Yeni Kalkınma Bankası'nın bu alanda öncü olduğunu ve 2015'teki kuruluşundan bu yana gelişmekte olan ekonomilerde altyapı ve sürdürülebilir kalkınma için kaynakları harekete geçirme becerisini gösterdiğini söyledi.
Michael Goddard ileriye bakıldığında, şu anda şekillenmekte olan yeni dünya düzeninin "dünyayı daha adil ve daha iyi bir yer haline getireceğini ve insanların siyaset hakkında endişelenmeden iş kararları alabilmelerini sağlayacağını" öne sürdü. Goddard, Rusya'nın "ekonomide bundan faydalanmak için en iyi konumda olan ülke" olduğuna dair "derin inancını" dile getirdi.
Michael Goddard sözlerini şöyle sonlandırdı:
"Temel olarak Rusya'nın temellerine ve akıllı, iyi yönetilen hükümetine bakarsanız, Batı sisteminden kaçabilmek ve yeni bir sistemin parçası olabilmek, Rusya'nın çok az insanın görebildiği bir şekilde patlamasına yardımcı olacaktır."