İNTİZAR - İsrail'in İran'a yönelik saldırı planını rafa kaldırdığı anlaşılıyor. İsrail'in saldırıya hazır olduğu yönündeki yüksek perdeden söylemini çürüten bu geri çekilmenin ardında bir dizi koşul yatıyor olabilir.
İsrail'in mükemmel medya yönetimine rağmen, İran'ın 1 Ekim'deki füze saldırısının muhteşem bir başarı olduğuna dair haberler ortaya çıktı. Bu, İran'ın gerektiğinde İsrail'i ezmek için caydırıcılık kapasitesinin bir göstergesiydi. ABD'nin İran'ın hipersonik füzelerini engellemedeki başarısızlığı kendi mesajını taşıdı. İran, füzelerinin yüzde 90'ının İsrail'in hava savunma sistemini deldiğini beyan ediyor.
Teknik mühendis ve güvenlik yorumcusu Will Schryver, X'te şunları yazdı:
“İran'ın İsrail'e yönelik füze saldırılarının video görüntülerini izleyen herhangi birinin bunun İran'ın yeteneklerinin çarpıcı bir gösterisi olduğunu nasıl kabul edemediğini anlamıyorum. İran'ın balistik füzeleri ABD/İsrail hava savunma sistemlerini parçaladı ve İsrail askeri hedeflerine çok sayıda büyük başlıklı füze saldırısı düzenledi.”
İsrail'de yaşanan panik ortamında, ABD Başkanı Joe Biden'ın da ifade ettiği gibi, 4 Ekim itibariyle İsrail'in İran'a karşı ne tür bir karşılık vermesi gerektiği konusunda henüz bir karar alınmamıştı. Biden, İsrailli yetkililerin “önemli bir misillemenin” yakın olduğunu söylemesinden bir gün sonra Beyaz Saray brifing salonunda nadiren yaptığı konuşmada, “Onların [İsrail'in] yerinde olsaydım, petrol sahalarını vurmaktan başka alternatifler üzerinde düşünürdüm” dedi.
Biden, İsraillilerin misilleme konusunda “nasıl ve ne yapacaklarına dair karar vermediklerini” de sözlerine ekledi. Biden ayrıca gazetecilere İsrail Başbakanı Bnyamin Netanyahu'nun bir sonraki adımlara karar verirken ABD'nin İsrail'e verdiği desteği hatırlaması gerektiğini söyledi. Batı Asya'da topyekûn bir savaştan kaçınmak için dünyayı bir araya getirmeye çalıştığını iddia etti.
Bu pandomimde Biden'a inanmak daha güvenli, zira gerçek şu ki ABD'nin girdileri, pratik yardımı, parası ve doğrudan müdahalesi olmadan İsrail'in İran'a karşı koyacak gücü yok. İsrail'in bölgesel hakimiyeti suikast planlarını uygulamak ve silahsız sivillere saldırmakla sınırlı.
Ancak burada da İsrail'in İran karşısında ne kadar kendine yeterli olduğu tartışmalı. ABD'nin yeni teknolojik istihbaratının Hizbullah lideri Seyyid Nasrallah'ın yerini tespit ettiği ve bunun İsrail'e iletilerek Nasrallah'ın öldürülmesine yol açtığı yönünde haberler çıktı.
İlginç bir şekilde CIA Direktörü William Burns, İran'ın Cumartesi günü bir nükleer deneme gerçekleştirdiği yönündeki söylentileri yalanlamak üzere devreye girdi. Pazartesi günü bir güvenlik konferansında konuşan Burns, ABD'nin İran'ın nükleer faaliyetlerini nükleer bombaya doğru acele ettiğine dair herhangi bir işaret olup olmadığına dair yakından izlediğini belirtti.
“Bugün böyle bir karar verildiğine dair bir kanıt görmüyoruz. Çok dikkatli bir şekilde izliyoruz” dedi. Burns İran'a saldırmak için bir başka gerekçeyi daha nazikçe sildi.
İsrail'i / ABD'yi İran'a yönelik herhangi bir saldırıyı ertelemeye zorlayan kritik faktörlerden biri, Tahran'ın İsrail tarafından altyapısına yönelik herhangi bir saldırının daha da sert bir yanıtla karşılanacağı yönündeki sert uyarısıdır. “Bu arada hafta sonu Lübnan ve Suriye'ye bir ziyaret gerçekleştirerek İsrail'e meydan okuyan bir “mesaj” veren Dışişleri Bakanı Abbas İrakçi'nin ifadesiyle “İran direnişi güçlü bir şekilde destekledi ve her zaman destekleyecektir.”
Daha önce 4 Ekim'de Rehber Ayetullah Ali Hamaney, İran'ın İsrail'e yönelik füze saldırısını savunmak için nadir bir vaaz vererek bunun “meşru ve yasal” olduğunu ve “gerekirse” Tahran'ın bunu tekrar yapacağını söylemişti. Tahran'daki Cuma Namazı sırasında hem Farsça hem de Arapça konuşan Hamaney, İran ve Direniş Ekseni'nin İsrail karşısında geri adım atmayacağını söyledi. Hamaney, İran'ın İsrail'e karşı “görevini yerine getirmek için ne erteleyeceğini ne de aceleci davranacağını” belirtti.
Ancak İsraillileri caydıran ve Amerikan zihninde tedirginliğe neden olan başka bir şey var: Rusya'nın Batı Asya dokusu üzerinde uzayan gölgesi.
Amerikalı askeri analistler, son haftalarda İran'a S-400 füzeleri de dahil olmak üzere bazı son derece gelişmiş Rus silahlarının transfer edildiğini ve bu sistemleri kullanacak Rus askeri personelinin İran'a gönderildiğini açıkladılar. Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri (eski Savunma Bakanı) Sergei Shoigu'nun son dönemde İran'a iki gizli ziyaret gerçekleştirdiğine dair spekülasyonlar var.
Moskova'nın İran'ın 1 Ekim'deki füze saldırısı için İsrail hedeflerine ilişkin uydu verileri talebine de yanıt verdiği anlaşılıyor. Rusya ayrıca İran'a uzun menzilli elektronik harp sistemi “Murmansk-BN” tedarik etti.
“Murmansk-BN” sistemi düşman radyo sinyallerini, GPS, iletişim, uydu ve diğer elektronik sistemlerini 5,000 km'ye kadar karıştırıp engelleyebilen ve ‘akıllı' mühimmat ve insansız hava aracı sistemlerini etkisiz hale getirebilen güçlü bir EH sistemidir ve ABD ve NATO'ya ait yüksek frekanslı uydu iletişim sistemlerini bozma kapasitesine sahiptir.
Rusya'nın İran'ın İsrail'le olan açmazına müdahil olması oyunun kurallarını değiştirebilecek bir potansiyel taşıyor. ABD açısından bu durum, Rusya ile istemediği doğrudan bir çatışma ihtimalini gündeme getiriyor.
Resmi Rus haber ajanslarının Pazar günü Putin'in İranlı mevkidaşı Mesut Pezeşkiyan ile 11 Ekim'de Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bir araya gelmeyi planladığını aktardığı başkanlık yardımcısı Yury Ushakov'un sözleri de bu senaryoya işaret ediyor.
Ushakov görüşmeye ilişkin ayrıntılı bilgi vermedi. İki liderin 22-24 Ekim tarihlerinde Rusya'nın Kazan kentinde yapılacak BRICS zirvesinde tekrar bir araya gelecek olması aslında sürpriz oldu.
Elbette İranlılar da çekingen davranıyor. Hem Moskova hem de Tahran, cumhurbaşkanlarının Türkmen şair ve düşünür Magtymguly Pyragy'nin 300. doğum yıldönümü törenine katılmak üzere 11 Ekim'de Aşkabat'ı ziyaret edeceğini duyurdu. Duman ve aynalar! (burada ve burada)
Moskova ve Tahran'ın, bölgesel gerginliklerin arttığı bir ortamda, Kazan'da imzalanması planlanan Rusya-İran savunma anlaşmasının resmi imzasını öne çekmeyi düşünmüş olmaları akla yatkındır.
Eğer öyleyse Perşembe günkü etkinlik, 9 Ağustos 1971'de Hindistan ve SSCB arasındaki tarihi Barış, Dostluk ve İşbirliği Antlaşmasının imzalanması için dönemin Sovyet Dışişleri Bakanı Andrei Gromyko'nun Yeni Delhi'ye yaptığı planlanmamış ziyareti anımsatacaktır.
Ushakov ilginç bir şekilde Putin'in Netanyahu ile görüşmeyi planlamadığını da sözlerine ekledi. Putin, Netanyahu'nun beş gün önce yaptığı telefon görüşmesi talebine henüz yanıt vermedi. Netanyahu'nun son yıllarda kendi iç kamuoyunu etkilemek (ve Arap sokağının kafasını karıştırmak) için yarattığı, Putin ile özel bir ilişkisi olduğu efsanesi çöküyor.
Öte yandan, Aşkabat'ta acil bir toplantıyı işaretleyerek -aslında, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov, Moskova'da yalnızca Pazartesi/Salı günü çalışma ziyaretindeydi- Kremlin, Washington ve Tel Aviv'e, Moskova'nın geri dönülmez bir şekilde Tahran ile aynı çizgide olduğunu ve ne gerekiyorsa ona yardım edeceğini açıkça gösteriyor. (Batı Asya krizi, Biden'ın Putin ile buzları kırmasına neden oldu, Indian Punchline, 5 Ekim 2024 bloguma bakın)
Bu tarihin tekerrürü değil mi? 1971 Hint-Sovyet Antlaşması, Hindistan'ın Bağımsızlıktan bu yana imzaladığı en önemli uluslararası antlaşmaydı. Bu askeri bir ittifak değildi. Ancak Sovyetler Birliği yaklaşan bir savaş için Hindistan'ın askeri kapasitesini arttırdı ve Hindistan'ın stratejik özerkliğinin temelini ve bağımsız hareket etme kapasitesini güçlendirmesi için alan yarattı.
M. K. Bhadrakumar