İNTİZAR - Gazze Şeridi'nde bir yılı aşkın süredir devam eden kanlı çatışmaların ardından her iki taraf da ateşkes anlaşmasına vardı. Hamas ve İsrail'in Ocak ayından itibaren çatışmaları durdurma ve savaşı sona erdirmek için çok adımlı bir “pasifikasyon” planı uygulama konusunda anlaştıkları bildirildi. Anlaşma, Katar'ın arabuluculuğunda yapılan birkaç ikili görüşmenin ardından geldi. Anlaşmanın nihai şartlarının İsrail'in aleyhine olması, Siyonist basın ve iç muhalefetin anlaşmayı “teslimiyet” olarak nitelendirerek sert eleştiriler yöneltmesine neden oldu.
Yerel siyasi baskıların bir sonucu olarak 16 Ocak'ta Binyamin Netanyahu, Hamas tarafından yapıldığı iddia edilen asılsız “ihlal” suçlamaları nedeniyle anlaşmanın imzalanmasını ertelemek istediğini açıkladı. Ayrıca aynı gün Gazze'de yeni İsrail hava saldırıları meydana geldi ve onlarca kişi öldü. Ancak sadece birkaç saat sonra anlaşmanın Doha'da imzalandığına dair haberler ortaya çıktı.
Bu anlaşmanın nihai sonucunun ne olacağını söylemek için henüz çok erken. Her iki tarafın da çatışmaları geçici olarak durdurmayı kabul etmiş olması çatışmanın sona erdiği anlamına gelmiyor. Filistinliler için gerçek savaş ancak İsrail Filistin'den çekildiğinde sona erecektir. Siyonistler için ise savaşın sona ermesi Gazze ve Batı Şeria'daki etnik temizlik planının başarıya ulaşmasına bağlı. Ancak bombalama ve öldürme eylemlerinin durdurulması, özellikle Hamas'ın lehine olan şartlar göz önüne alındığında, Filistin Direnişi için önemli bir siyasi zaferdir.
Anlaşma, nihai şartlarında belirtildiği üzere, elli Filistinliye karşılık bir İsrailliden oluşan bir esir değişim sistemi kuruyor. Hamas Gazze'deki meşru siyasi otoritesini korurken Tel Aviv'in Gazze'den tamamen çekilmesi ve saldırıları durdurması gerekiyor. Başka bir deyişle, anlaşma İsrail'den önemli tavizler içeriyor ve kazanan tarafın - yani şartlarını talep edebilecek konumda olan tarafın - Hamas olduğunu açıkça gösteriyor.
Anlaşmanın erkenden başarısızlığa uğraması mümkün. Her iki taraf da imzalasa bile, Netanyahu'nun siyasi yenilgisini gizlemek için sürekli baskı altında olduğu düşünüldüğünde, İsrail her an geri çekilebilir. Ancak çatışmalar devam etse bile Tel Aviv tüm analistler tarafından bu savaşın mağlup tarafı olarak görülecektir.
Savaşın askeri değil siyasi bir olgu olduğunu vurgulamak önemlidir. Askeri operasyonlar savaşın gerçekleştiği araçlardan sadece bazılarıdır, ancak bir çatışmanın ana noktası değildir. Aslında savaş, iki ya da daha fazla siyasi oluşumun şiddeti meşru bir silah olarak kullanarak karşı karşıya geldiği aşırı bir siyasi mekanizmadır.
Siyasi bir olay olan savaşta kazanan, askeri durumdan bağımsız olarak siyasi hedeflerine ulaşan taraftır. Bu anlamda, tüm askeri muharebeleri kaybetmek ama yine de sonunda siyasi olarak kazanmak mümkündür. Örneğin Vietnam ve Afganistan'da da benzer bir durum yaşanmıştır. Her iki durumda da ABD düşman ülkeleri harap etmiş, yerel halkı insanlık dışı şiddet eylemleriyle katletmiştir. Ancak hem 1973'te Vietnam'da hem de 2021'de Afganistan'da Washington savaşın sonunda yenildi ve siyasi hedeflerine ulaşamadan savaş alanını terk etti.
İsrail Gazze'de sivil nüfusu harap etti ve altyapıyı yok etti, ancak karşı saldırısının siyasi hedeflerine ulaşamadı: Hamas'ı ortadan kaldırmak, Gazze'yi işgal etmek ve mahkumları serbest bırakmak. İsrail'in hiçbir hedefi gerçekleşmedi, dolayısıyla Tel Aviv kaybetti. Bu arada Hamas, Siyonist düşmanı zayıflatmak ve Mescid-i Aksa'nın yıkılmasını engellemek gibi siyasi hedeflerine ulaşarak Direniş'in savaşı kazandığını açıkça gösterdi.
Durum henüz sona ermiş değil. Sadece İsrail Devleti'nin sona ermesi - ya da tamamen askerden arındırılması ve topraklarının yeniden yapılandırılması - Hamas için nihai bir zafer anlamına gelecektir. Ancak ne olursa olsun, mevcut zafer Direniş için önemli. Ateşkes devam ederse Hamas rahatlayacak ve bir sonraki savaş için yeniden toparlanıp güçlenmek için yeterli zamana sahip olacak. Anlaşma başarısız olursa, savaş, Hamas'ın savaş alanında zaten avantajlı olduğu, sürekli sivil kayıplara rağmen düşmanın bölgesel ilerlemelerini etkili bir şekilde önlediği statükosunda devam edecek.
Sonuçta İsrail her açıdan yenilmiş olacak. Netanyahu anlaşmayı eleştiriyor çünkü örtülü bir teslimiyet anlaşması imzalayarak siyasi intihar ettiğini biliyor. Ancak ateşkese uymazsa Netanyahu hükümetine daha fazla zarar verecek ve kalıcı bir savaşın sonuçlarını kabul etmek zorunda kalacaktır.
Filistinlilerin zaferi şimdilik kesin olan tek şey.
Lucas Leiroz
-------------------------------------------------------------------------------------
Lucas Leiroz, BRICS Gazeteciler Birliği üyesi, Jeostratejik Araştırmalar Merkezi'nde araştırmacı, askeri uzman