28650B47-9451-489F-9287-4E1E206820DC_w1023_r1_s.jpg
  • Anasayfa» 
  • Analiz»
  •  Putin ve Erdoğan’ın İdlib anlaşması hakkında cevap bekleyen sorular

Putin ve Erdoğan’ın İdlib anlaşması hakkında cevap bekleyen sorular

Türk-Rus zirvesinin sonucu, 7 Eylül Cuma günü Tahran'da gerçekleşen üçlü zirve sırasında Tayyip Erdoğan tarafından sunulan ve Putin ile Ruhani tarafından reddedilen ateşkes talebinin, Ruslar tarafından kabul edildiği ve en azından şimdilik İdlib'de bir insani faciadan kaçınıldığı anlamına geliyor. Bu noktada, kapalı kapılar ardında cevaplanmayı bekleyen pek çok mesele vardır.

19 Eylül 2018 Çarşamba
İNTİZAR - Soçi'de Rusya Cumhurbaşkanı Vlademir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında 4 buçuk saat süren zirvenin ardından, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun basın toplantısında, İdlib'e askeri operasyon düzenlenmeyeceğini açıklaması, toplantının en dikkat çekici maddesi oldu. Türk-Rus zirvesinin sonucu, 7 Eylül Cuma günü Tahran'da gerçekleşen üçlü zirve sırasında Tayyip Erdoğan tarafından sunulan ve Putin ile Ruhani tarafından reddedilen ateşkes talebinin, Ruslar tarafından kabul edildiği ve en azından şimdilik İdlib'de bir insani faciadan kaçınıldığı anlamına geliyor.
 
Bu noktada, kapalı kapılar ardında cevaplanmayı bekleyen pek çok mesele vardır.
 
Birincisi: Anlaşma gereğince Suriye güçleri ve silahlı gruplar arasında, silahlardan arındırılmış 15-20 km'lik bir ara bölge oluşturulmasının hedefi nedir? Bu tampon bölgede kimler kalacak? Bu bölgenin oluşturulmasının amacı, bölgedeki sivilleri gelecek savaştan uzak tutmak mıdır, yoksa silahlı grupları geçici olarak küçük bir yerleşim bölgesinde birleştirmek midir?
 
İkincisi: Rusya, askeri saldırıyı ertelemeyi kabul etmenin karşılığında ne aldı?
 
Üçüncüsü: Heyet Tahrir el-Şam (Nusra) ve beraberindeki selefi gruplardan oluşan müttefiklerin kaderi ne olacak? Türkiye, bu gruplarla askeri olarak ilgilenecek mi, yoksa tasfiye mi edilecekler?
 
Dördüncüsü: Silahlardan arındırılmış bölgenin ömrü ne kadar olacak? Suriye'nin egemenliği altına ne zaman geri dönecek? Bu bölge, Suriye Arap Ordusu güçlerinden ayrı olarak, Rus ve Türk askeri devriyeleri tarafından korunacak mı?
 
Beşincisi: Silahsızlandırılmış bölge hakkında yapılan açıklamanın ardından, basın toplantısına katılan gazetecilerin Rusya ve Türkiye Cumhurbaşkanlarına yönelik sorularına niçin yer verilmedi?
 
Altıncısı: Rusya ve Türkiye Savunma Bakanları, İdlib hakkında daha önce imzalanan bir belgeyi değiştirdiler. Bu belgenin maddeleri ve iki tarafın yükümlülüklerini belirleyen yol haritası nedir?
 
Yedincisi: Cumhurbaşkanı Erdoğan, komşuları ile iyi ilişkiler kuracaklarını söyledi. Bu komşular kimler? Bu iyi komşuluk ilişkisi nasıl olacak? Burada bahsedilen komşular, Türkiye'nin Suriyeli ya da İranlı sınır komşuları olabilir mi?
 
*****
 
Türkiye, Rusya ve Suriye'deki kaynaklarımız ile iletişim kurarak bu soruların tamamına, ya da en azından büyük kısmına cevap bulabilmek için çok çaba sarf ettik. Bir kısmına cevap bulmakta başarılı olduysak da, diğer sorularda engellere takıldık. Elde ettiklerimizi hızlı bir şekilde özetleyecek olursak:
 
Birincisi: İdlib'deki silahlı gruplar, İdlib Türkiye sınırının 10 km derinliğindeki dar bir şeride çekilecek ve şehirden tamamen çıkacaklar.
 
İkincisi: Türk ve Rus tarafların anlaşmasıyla, İdlib şehri Suriye yönetiminin egemenliğine sonunda geri dönecek.
 
Üçüncüsü: Rus tarafı, Türkiye'nin talebi ile Suriye içindeki veya dışındaki Kürtlerle herhangi bir işbirliği veya koordinasyon içerisine girmeyecek.
 
Dördüncüsü: Rusya ve Amerika, Suriye'nin güneydoğusundaki el-Tenef üssünde yer alan silahlıların İdlib'e ve özellikle de bahsi geçen dar şeride çekilmesi ve Rukban sığınma kampının dağıtılması üzerine anlaştı.
 
Beşincisi: Tüm ağır silahların İdlib'den çekilmesi ile ilgili olarak Türkiye açık bir taahhütte bulundu.
 
Altıncısı: Bu husustaki sözlerini yerine getirmesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, 9 Aralık tarihine kadar süre verildi. Eğer bu görevde başarılı olmazsa, askeri seçenek devreye sokulacak.
 
Yedincisi: Burada açığa kavuşturulması gereken bir nokta var; Selefi cihatçılar bu dar sınır şeridinde toplandıktan sonra ne olacak? Daha sonraki aşamada mı tasfiye edilecekler? Ya da başta Türkmenler olmak üzere Türkiye'ye mi gönderilecekler? Avrupa'dan, Körfez ülkelerinden, İslam Cumhuriyetlerinden ve Uygurlardan (Çinliler) gelenler ülkelerine geri iade edilecek mi?
 
Bu konuda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin arasında imzalanan gizli bir anlaşma olduğu kesindir. Bu anlaşmanın detayları önümüzdeki birkaç ay içerisinde ilan edilmeyecektir.
 
Rus liderler tarafından Şam ve Tahran ile düzenlenen temaslar, anlaşmanın ve maddelerinin basın toplantısının hemen ardından yürürlüğe girdiğini gösteriyor. Önümüzdeki günlerde konu hakkında bir takım basın sızıntıları meydana gelirse şaşırmayız. Ancak önemli olan, Türkiye ve Rusya'nın anlaşmasının İdlib'de kan dökülmesini engellemesi ya da ertelemesidir. Bu, takdire şayan bir iştir. Ancak bu erteleme ne zamana kadar sürecek?
 
Abdulbari Atvan
Kaynak:Ray el-Yevm
Çeviri: Merve Soydaş
Kategorideki Diğer Haberler
Öne Çıkan Haberler
İktibaslar