İNTİZAR - Eşi görülmemiş bir güç gösterisi olarak, Rus savaş uçaklarının bu hafta Suriye'nin kuzeyindeki Türk destekli bir militan kampına yıkıcı saldırılar düzenleyerek 100 kadar savaşçıyı öldürdüğü bildirildi. Bu, Ankara'nın bu Arap ülkesindeki vekil askeri varlıklarına çarpıcı bir darbe oldu.
Hava saldırıları, Rusya'nın Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib vilayetinde gerilim azaltma bölgesini sürdürmek için Türkiye ile müzakere ettiği yedi aylık ateşkesin sonunu getirdi. Rusya'nın aracılık ettiği ateşkes, Suriye ordusunun, Ankara'nın Suriye'de yaklaşık on yıldır sürdürdüğü savaş sırasında desteklediği Türkiye ile sınır bölgesinde geri çekilen militanları bozguna uğratmak için düzenlediği saldırı için bir fren olarak görüldü.
Bu haftaki saldırıların, Suriye silahlı kuvvetleri ile Rus müttefikleri arasında ortak bir operasyon olduğu bildirildi. Bu, Moskova'nın Şam'a tüm topraklarını Türk destekli isyancılardan geri alma saldırısına devam etmesi için yeşil ışık yaktığını gösteriyor. Görünüşe göre eldivenler yine çıkıyor.
Hedefin, Şam Lejyonu olarak da bilinen İslamcı grup Faylaq el Şam'ın ana eğitim kampı olduğu bildirildi. Batı medyası gruba “ılımlı isyancılar” diyor, ancak Ahrar al Şam ve Ceyş el İslam gibi bilinen terör örgütleriyle işbirliği içindedir. Aynı zamanda Beyaz Miğferler adı verilen cihatçı propaganda birliği ile de ilişkilidirler.
Şam Lejyonunun, Türkiye'nin İdlib'deki diğer militanlarla iletişim kurduğu İslamcı grup olduğu bildiriliyor. Bu nedenle, Türkiye'nin Suriye'deki yasadışı gizli operasyonlarının temel taşıdır.
Rusya ve Suriye'nin önemli bir Türk varlığına karşı böylesine yıkıcı bir saldırı başlatması, ancak Ankara'ya yönelik kesin bir uyarı olarak görülebilir.
Ne hakkında bir uyarı? Son zamanlarda Suriye'de meydana gelen herhangi bir şey tarafından tetiklenmiş görünmüyor. Daha ziyade, şok ve dehşet saldırısı, Moskova'nın Ankara'ya Rusya'nın Güney Kafkasya bölgesinde Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki savaşta saldırganlığı durdurmasını söylemesinin bir yolu gibi görünüyor.
27 Eylül'de Azeri-Ermeni savaşının tartışmalı Dağlık Karabağ toprakları üzerinde patlaması Rusya için endişe verici bir güvenlik endişesi olmuştur. Son dört hafta içinde, her iki tarafın da 1994'te altı yıllık bir savaşı sona erdirmesinden bu yana, yaklaşık 30.000 kişinin ölümüne neden olan en kötü şiddet bölümünde yüzlerce kişi öldürüldü.
Türkiye'nin Azerbaycan'a verdiği desteğin çatışmayı körükleettiğine şüphe yok. Ankara'nın Dağlık Karabağ'ı etnik Ermenilerden kurtarma konusundaki saldırgan söylemi Azerbaycan'ı askeri bir çözüm arayışına teşfik etti.
Türkiye, tarihi müttefiki Azerbaycan'ı füzeler ve insansız hava araçları gibi gelişmiş silahlarla ve F-16 savaş uçakları tedarik ederek silahlandırdı. Türkiye'nin binlerce paralı asker varlığını Kuzey Suriye'den Azeri güçleriyle birlikte savaşmak için aktardığına dair güvenilir raporlar var.
Ayrıca Türkiye'nin 1.200'den fazla özel kuvvetini dağlık Karabağ bölgesine konuşlandırdığına dair haberler de var.
Ankara'nın çatışmada çıtayı yükselmesi, geçtiğimiz ay Rusya tarafından ateşkes sağlamak için yapılan üç girişimin (ve daha sonra ABD'yi arabulucu olarak dahil etme) neden Azeri ve Ermeni taraflarının ateşkesleri onurlandırma yeminlerine rağmen başarısız olduğunu açıklayabilir.
Türk lider Recep Tayyip Erdoğan'ın, Ankara'nın Suriye'deki rejim değişikliği planlarının, Rusya'nın desteği neticesinde yenilgisinden intikam almak istediği ve bu sebeple Moskova'ya yakın Güney mahallesinde sorun çıkardığı yönünde bir öneme var. Azeri-Ermeni savaşı tırmanırsa Rusya, Ermenistan ile yaptığı savunma anlaşması nedeniyle çatışmanın içine sürüklenebilir. Bu, Rusya'nın Azerbaycan ile tarihi dostluk ilişkileri olduğu için yapmaktan hoşlanmayacağı bir şeydir.
Moskova sürekli olarak Dağlık Karabağ konusundaki ihtilafa diplomatik çözüm ve Dış aktörlerin -yani Türkiye- geri adım atmaları yönünde çağrıda bulunuyor.
Ankara, şimdiye kadar Rusya'nın sert mesajına kulak vermemiş gibi görünüyordu. Azerbaycan'ı Dağlık Karabağ'ı zorla ve maksimalist bir söylemle Ermeni haklarını reddetme misyonuna itiyor.
Görünüşe göre Moskova, Güney Kafkasya'da Türkiye ile doğrudan karşı karşıya gelmek yerine, Suriye'deki varlıklarına darbe indirerek Ankara'yı vurmaya karar verdi. Ankara artık dikkate alabilir.
Özellikle, Suriye'deki Rus hava saldırılarının ertesi günü, Türkiyeli Erdoğan, 27 Ekim'de Putin ile "Dağlık Karabağ ve Suriye'yi görüşmek üzere" bir telefon görüşmesi başlattı.
Kremlin basın servisine göre: ”Rus tarafı, [Dağlık Karabağ'da] devam eden askeri harekat ve Orta Doğu'dan teröristlerin artan katılımı hakkında derin endişelerini dile getirdi" diyor Tass ajansı.
Görünüşe göre Erdoğan notu almış.
Finian Cunningham
Strategic Culture Foundation