İNTİZAR - ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, İran'ın en büyük düşmanları olduğuna ve nükleer ve füze programlarının kesinlikle kesintiye uğratılması veya yok edilmesi gerektiğine karar verdi. Belki de Trump, İran'ı yeniden seçilememesinin nedenlerinden biri olarak görüyor - ya da İran'ın nükleer zenginleştirmeyi arttırdığını ve balistik füze programlarını geliştirdiğini gördükten sonra “misyonun yerine getirilmediğini” mi düşünüyor? Trump'ın bu iki “başarıyı” İsrail'e sunduğu hediyeler listesine eklemek istediğine şüphe yok: Suriye'ye ait işgal altındaki Golan Tepeleri, Filistin'in başkenti Kudüs, yerleşimlerin yasadışı olarak yeniden inşası ve Arap ve Müslüman ülkelerin İsrail ile ilişkilerinin normalleşmesi. Dolayısıyla Trump'ın İran'ı savaşa sürükleme ya da en azından ondan emin olmak istemesinin nedeni zeminini yok ettiği JCPOA'yı 20 Ocak 2021'den sonra yeniden kurmaya çalışan Cumhurbaşkanı olarak seçilmekti. İranlı bilim adamı Muhsin Fahrizade'nin öldürülmesi netanyahu tarafından açık bir şekilde değil, sadece dolaylı olarak duyuruldu. İran'ın seçenekleri nelerdir? Bu suikastta İsrail'i kim destekledi? Netanyahu, Suudi Arabistan'ı İran'ın hedef listesine nasıl sürükledi? Bir sonraki savaş alanının hangi platformda olması bekleniyor?
Rüşvet ve yolsuzlukla suçlanan Başbakan Netanyahu, Adalet Divanı ile karşı karşıya. İktidarda kalmak ve çevresinde daha fazla müttefik toplamak için her şeyi deniyor. Yeni müttefiki Suudi Arabistan'ı İran'a karşı oynayacağı oyunda yanına çekmekte tereddüt etmedi. Bunun bir sonucu, İran'ın Fahrizade suikastına cevaben artık daha geniş bir hedef seçeneğine sahip olmasıdır.
Aslında İsrail Başbakanı, tek başına ve birçok nedenden ötürü daha geniş bir savaşa girmek için çok az geçerli seçeneğe sahiptir. Lübnan'da Hizbullah güçlerinin İsrail ordusuna sınırlardan uzak durmaları için uyguladığı caydırıcılık. Hizbullah lideri Sayed Hassan Nasrallah, ilk fırsatta herhangi bir İsrail askerini vurup öldürme sözü verdi. İsrail hükümeti, tüm İsrail birliklerinin geri çekilmesini ve mesafelerini çektirmelerini emretti ve sınırları birkaç ay boyunca gözetimsiz bıraktı. Üstelik Hizbullah, bir Hizbullah ajanını vurmaktan ve sonuçlarına katlanmaktan korkan İsraillilerin aciz gözleri altında Suriye'den Lübnan'a silah taşıyor. Hizbullah, Netanyahu'nun kendini zayıf ve savunmasız hissettiği bir cephede İsrail'e angajman kurallarını dayattı.
İsrail'de ordu savaşa hazır değil ve iç cephesi de hazır olmaktan çok uzak. İsrail'in limanları ve havaalanları, İran ve müttefiklerinin Suriye'den, Lübnan'dan ve hatta Irak'tan ateşlendiğinde hassas füzelerinin kolayca ulaşılabilecekleri mesafededir. İsrail ekonomisi Corona Virüsü'nden akut bir şekilde zarar gördü. Bu nedenle, Netanyahu'nun kendi tarafında ya da onun adına savaşması için başka devletlere ihtiyacı var. Veliaht Prens Muhammed Bin Salman ile görüşmek üzere Suudi Arabistan'a yaptığı gizli ziyareti ifşa etmesi, Fahrizade'nin öldürülmesinin ardından daha mantıklı. Netanyahu, İran'a suikastta yalnız olmadığını ve Suudi Arabistan'ın da karıştığını göstermek istedi. Bu, İran'ın "intikam hedefleri" seçiminin İsrail ile sınırlı olmayacağı anlamına geliyor. Netanyahu'nun vuruşu açıkça bel altı ancak karakteri ve stratejileri açısından sıra dışı değil.
Ne onun ziyaret tarihini açıklamaya ne de sivillerin İsrail'den Kızıldeniz'deki Neom şehrine uçağının uçuşunu bilmesine gerek yoktu. Suudi-İsrail ilişkilerinde gerçekten yeni bir şey olmuyor. Suudi Arabistan, İsrail tarafından, özellikle Lübnan'a karşı (2006'da) yürütülen savaşları zaten finanse ediyordu. Eski Mossad şefi Tamir Pardo 2014'te Riyad'ı ziyaret etti. Emekli Suudi General Enver Eshki, 2016'da King David Hotel'de İsrailli yetkili ile bir araya geldi ve bir yıl sonra Suudi casus şefi Halid Bin Ali el Humaidan İsrail'e gizli bir ziyarette bulundu.
Dört İranlı nükleer bilim adamının öldürülmesinden bu yana ilk kez, uluslararası toplum, İran'da bir sivilin hedef alınarak öldürülmesini açıkça kınadı ve bunu "devlet destekli terörizm" olarak tanımladı. İsrail bir kez daha bir suikast düzenleyerek uluslararası hukuku ihlal etmekle suçlanıyor; ve bu, İran'ın nükleer programını durdurma hedefi açısından zar zor işe yarıyor.
Aslında İsrail, “başka bir devlete izin verilmeyen şey İsrail'e izin verilir” kuralı altında, herhangi bir küresel hesap verebilirlik olmaksızın, savaşçı olmayan militanlara ve sivillere karşı düzenli olarak düzinelerce suikast gerçekleştiriyor.
İsrail dış istihbarat servisi Mossad, medyadaki itibarının önerebileceği kadar yetkin değil. Onun sıradanlığı zaten kamuya açıklandı. "Uzun kolu" aslında dışarıdan, uluslararası desteğe bağlıdır. Mossad ajanları, Şam'ın herhangi bir müzakereyi reddettiği Suriye'nin aksine nadiren idam edildi. Sadece büyük bir bütçesi ve liberal bir sahte pasaport kaynağı değil, aynı zamanda özel gizli operasyon ve hedeflerine bağlı olarak, uluslararası toplumun ve dünyanın her yerindeki ABD askeri tesislerinin desteğinden de yararlanıyor. İsrail istihbarat servisi, Mossad ajanlarının serbest bırakılması veya kaçırılması için çoğu ülkede ABD ve Avrupa'nın desteğine de güvenebilir. Bu kaynaklar, Donald Trump gibi bir başkan görevdeyken aldığı sınırsız ABD desteğine ek olarak İsrail'in gücünün kaynağıdır. Körfez ülkeleriyle normalleşmesinin ardından İsrail, bu Arap devletlerinin ve İsrail'in karşılıklı düşmanlarının yaşadığı ülkeler -İran ve “direniş ekseni” (Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen)- deki gizli faaliyetlerini koordine etmek için Arap desteğine daha önce olduğundan daha fazla güvenebilir.
“İranlı bilim adamı suikastı, saldırıya sadece birkaç gün içinde hazırlanmayan son derece eğitimli bir uygulayıcılar ekibi tarafından gerçekleştirildi. Ekip, operasyon için bir ekip olarak toplanıp eğitim alabilecekleri patlayıcılar, silahlar, mali imkanlar ve güvenli evler buldu. İran'ın Tahran'daki güvenlik kaynaklarına göre, bu faaliyet ölçeği devlet destekli bir operasyon gerektiriyor.
İsrail, Tuğgeneral Kasım Süleymani'ye suikast düzenlediğinde Başkan Trump'ın aksine, Netanyahu kendi üslubuyla bu etkiyi ima etse bile, Fahrizade suikastının sorumluluğunu resmen açıklamadı. Ancak saldırıdan birkaç gün önce ABD B-52'lerin Orta Doğu'ya geri gönderilmesi emri verildi ve Pentagon, USS Nimitz'in Basra Körfezi'ne geri dönmesini emretti ve ABD yönetimi, Irak'ta herhangi bir ABD askeri saldırıya uğrarsa sert vuracağı tehdidinde bulundu. Tüm bu göstergeler İran tarafından ABD-İsrail suç ortaklığının ve bu yasadışı suikastın sorumluluğunun açık sinyalleri olarak görülüyor.
İran'ın seçenekleri nelerdir?
İran Devrim Muhafızları komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami, "İran cevap verecek" dedi. Kendini taahhüt altına soktu ve yanıt vermeyerek güvenilirliğini riske atması beklenmiyor. Devrimin Lideri Sayed Ali Hamaney, askeri komutanlarına "Şehit Muhsin Fahrizade için gerekli intikamı almaları" talimatını verdi. İran'ın yurtdışındaki saldırılarının kolunu temsil eden IRGC-Kuds Tugayı komutanı General İsmail Kaani, “bölgesel olarak belirlenen hedefler var ve İran'ın müttefikleri müdahaleye katılacak” dedi.
Kaynaklara göre, İran birkaç düzeyde çalışmaya başladı:
1) Suikastten sorumlu suikast ekibini ortaya çıkarmak.
2) Yurtdışındaki tüm elçiliklerden uluslararası toplumun bir sivili hedef alan bu yasadışı öldürmeyi kınamasını istemek.
3) Herhangi bir İsrail eyleminin mutlak destekçilerini belirlemek: Caydırıcılık, İran'ın Ortadoğu'da belirlediği hedeflerin vurulmasıyla gerçekleşir.
4) Trump'ın görev süresinin geri kalan elli günü boyunca İsrail'in gerçekleştirebileceği başka herhangi bir potansiyel saldırıyı gerçekleştirmeye hazır herhangi bir ekibi aramak.
5) Orta Doğu'da vurulması gereken en acil hedefleri belirlemek.
6) Uranyum zenginleştirme seviyesinin JCPOA'ya çok az önem verilerek arttırılması ve stok seviyesinin 2.442,9 kg'ın üzerine çıkarılması.
Kaynaklar, Hizbullah'ın Lübnan'da etkili bir şekilde yaptığı gibi, caydırıcılık empoze edilmediği takdirde İsrail'in İran hedeflerine karşı daha fazla saldırı düzenlemesini engelleyecek hiçbir şeyin olmadığını değerlendiriyor. Dahası, Ortadoğu'daki (örneğin Afganistan veya Yemen'deki) İsrail ve ABD müttefiklerine olası herhangi bir darbe, bölgedeki ABD çıkarları tehlikeye girdiğinde İsrail'e durması için sinyaller gönderecektir.
Trump (kaynağımızın “Çin dükkanındaki boğa” olarak tanımladığı) iktidarda olduğu sürece, İran savaşa girmemeye karar verdi ve bu arada düşmanlarının dayattığı durumlara ve tartışmalara sürüklenmeyecek. Bu nedenle, önümüzdeki haftalarda yeni siber, sabotaj veya suikast saldırıları muhtemel olsa bile, topyekun savaş henüz masada değil. Kaynak, "Hesap Netanyahu'da açık, acele etmeye gerek yok, başka fırsatlar da olacak" dedi.
Elijah J. Magnier