ortadogu-satranci.jpg

Orta Doğu'da çatışmanın yönü değişiyor mu?

Bölgemizde gelişen olayları analiz edenlerin yazılarında yeni bir istikamet dikkat çekiyor. Bu istikamet "Orta Doğu'da çatışma Arap-İsrail'den Arap-İran ve belki de Arap-Türkiye çatışmasına dönüşecek" şeklinde formüle edilebilir. Bu denklemin Arap-İran karşıtlığının gerçekliği hususunda herkes hem fikir ama Arap-Türkiye çatışması bir gerçekliği ifade ediyor mu?!

20 Eylül 2020 Pazar
İNTİZAR - Sitemizde daha önce çevirisini yayınladığımız Arap medya dünyasının en tanınmış analistlerinden Filistin kökenli Abdulbari Atvan'ın yazısında ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun bir yaklaşımına yer vermişti: "Pompeo'ya göre bu anlaşma Orta Doğu'daki çatışmayı Arap-İsrail'den Arap-İran'a ve belki daha sonra Arap-Türk'e dönüştürecek".
 
Görünen o ki bölgede Amerika'nın bu siyasetinin ip uçları belirmeye başladı. Gelen bir takım haberler, yapılan bir takım yorumlar Pompeo'nun bu yaklaşımının izlerini taşıyor. Bu çerçevede dikkatinize sunduğumuz Şerif Egemen Ahmet'e ait ve Şarkul Avsat'ta yer alan bir analiz ve Farsnews'te yer alan bir haber bu yaklaşımda izler barındırıyor. 
 
Türkiye'yle savaşmak için İsrail'le barışmak
Beyaz Saray bu hafta tarihi bir törene ev sahipliği yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, İsrail ile “İbrahim Anlaşması” adı verilen barış mutabakatı imzalayarak düşmanlığı resmen sona erdirdi. İsrail iki yeni Arap ülkesi tarafından daha tanındı. Şimdi sırada Umman'ın olduğu konuşuluyor.
 
Her ne kadar Türkiye'de “şov”, “malumun ilamı”, “Trump'ın seçim yatırımı” gibi yorumlarla önemsiz gösterilmeye çalışılsa da söz konusu imza ve sonuçları, bölge jeopolitiğini değiştirecek kuvvette. Anlaşma, belki de bölgedeki tüm aktörlerden daha çok Türkiye'yi etkileyecek.
 
Nasıl mı? Öncelikle atılan bu imzalar bir Filistin duvarını yerle bir ederek Körfez ülkelerinin İsrail ile yeni güvenlik anlaşmalarına zemin hazırlayacak. BAE, Suudi Arabistan, Bahreyn ve Mısır'ın “İran karşıtı Amerikan siyasetinin” bir parçası olduğu biliniyor. Bu zamana kadar Tel Aviv hükümetiyle yapılan görüşmeler gizli saklı ilerliyordu. Artık böyle bir gizli ajandaya ihtiyaç duymayacak olan Körfez, Ortadoğu'nun güvenlik stratejisini kökten değiştirecek adımlar atabilecek. Bu yeni siyasette ana hedef ise İran ile Türkiye.
 
Aslında arzulanan, Arap ülkelerini Türkiye karşıtlığı üzerinden Amerikan stratejisine eklemlemek. Başka bir ifadeyle hedef, Türkiye'nin Ortadoğu'da artan nüfuzunu kırmak adına Körfez ülkelerini İsrail silahlarıyla donatarak bir Sünni Arap bloku oluşturmak. Bu plan artık açık açık dillendiriliyor.
 
Washington'daki İbrahim Anlaşması imza töreni sırasında Tel Aviv merkezli İ24 televizyonunda konuşan bir uzman, İsraillilere şu müjdeyi veriyordu:
 
“Son 10 yılda Ortadoğu'da Araplar, Türkler ve İranlılar arasında şiddetli bir güç mücadelesi vardı. Sonunda Araplar İsrail'in safına katıldı. Şu an İsrail'in askeri desteğiyle Sünni Arap NATO'sunun kuruluşuna tanıklık ediyoruz.”
 
Aynı dakikalarda Dubai'den yayın yapan Arap kanallarında da Türkiye'yi hedef alan benzer yorumlara rastlamak mümkündü. Fakat Körfez açısından asıl itiraf, geçtiğimiz haftalarda gerçekleştirilen Arap Birliği toplantısında yaşandı. Filistin'in çağrısıyla İsrail ile ilişkilerini normalleştiren BAE'yi kınama önergesi masaya yatırılırken, zirve bir anda “Türkiye karşıtlığına odaklanan Arap milliyetçiliğinin ideolojik formasyon toplantısına” dönüştü.
 
Söz alan Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükri “Mısır, özellikle Kuzey Irak, Suriye ve Libya'da tezahür eden Türk hırsları karşısında boş durmayacak” dedi. Şükri'yi BAE ve Bahreyn temsilcileri de aynı tondaki açıklamalarla onayladı. Ankara açısından BAE merkezli Türkiye karşıtı propaganda ciddi noktalara vardı. Filistin meselesinde ortaklaştığı Ürdün'de dahi Kraliyet ailesine yakın medya organlarında Türkiye'nin Irak, Suriye ve Libya'daki askeri hamleleri eleştirilir vaziyette.
 
Sanılmasın ki Ankara bu durumdan rahatsız değil. Türkiye her şeyin farkında. Hatta Doğu Akdeniz'de Yunanistan ve Avrupa'da Fransa ile yaşanan gerginliklerden sonra tüm bunlara bir de Arap dünyasını karşısına alma riskini eklemek istemiyor.
 
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın danışmanlarından Yasin Aktay'ın geçen hafta bir Arap medya kuruluşuna verdiği mülakatta Mısır ile ilişkileri düzeltme sinyali vermesi bu bağlamda okunmalı. Röportajda Türkiye'nin Mısır'ın düşmanı olmadığını ve somut bir yakınlaşma olabileceğini söyleyen Aktay, “Doğu Akdeniz'de ortak çıkarlara odaklanmalıyız. Mısır'ı Sisi'den büyük görüyoruz. Gelecekte Sisi olmayacak. Ancak Türkiye ve Mısır varlığını sürdürmeye devam edecek” şeklinde konuştu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da katıldığı bir canlı yayında Mısır'a Libya ile imzalanan deniz yetki anlaşmasının bir benzerini önerdiklerini kaydederek Kahire ile yakınlaşma politikasını onayladı.
 
Aktay ve Çavuşoğlu'nun ifadelerinden Kahire-Ankara hattında “devletlerin çıkarları” gözetilerek birtakım görüşmeler yapıldığı anlaşılıyor. Libya'da Türkiye destekli Trablus hükümeti Başbakanı Fayiz Serrac'ın istifası ve Ankara'nın Mısır destekli Tobruk hükümetiyle ateşkes ilanına sessiz kalması, Kahire'ye uzatılan zeytin dalı olarak yorumlanabilir.
 
Peki, Türkiye Mısır üzerinden Arap sokağını kazanabilir mi? Mısırlı Bakan Şükri bu konuda artık söze değil politikalara ve icraata baktıklarını söylüyor. Fakat Mısır, Türkiye karşıtı çizgisini sürdürdüğü takdirde Arap dünyasının BAE hegemonyasına bağımlı kalacağını ve yeni merkezin Kahire değil Dubai olacağını görmek zorunda.
 
***
Bu yorum ile birlikte Fars Haber Ajansı kaynaklı bir haber de yukarıdaki yaklaşımı destekleyen oldukça dikkat çekici bir içerik suruyor. Bu habere göre Bin Zayed Adana'daki İncirlik üssünün BAE'ye taşınmasını teklif ediyor... 
 
Bin Zayed'den ABD'ye İncirlik üssünü BAE'ne taşıma teklifi
Haber kaynakları BAE Veliahdi Bin Zayed'in ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'a ABD'nin Türkiye'den İncirlik üssünü BAE'ne taşıma teklifinde bulunduğunu duyurdu.
Fars haber ajansının bildirdiğine göre bazı haber kaynakları BAE Veliahdi Bin Zayid'in ABD'nin Türkiye'deki İncirlik üssünü BAE'ne taşıması konusunu Pentagon'la görüştüğünü kaydederek, Bin Zayid'in hedefinin BAE'nin ABD ile ilişkileri geliştirmek için olduğunu vurguladı.
Elhalic El-cedid haber sitesi bu bağlamda yayınladığı haberde son dönemde Abu Dabi ile Tel Aviv arasındaki imzalanan normalleşme anlaşması,  Libya ve Doğu Akdeniz'deki hareketlilikler gibi BAE ile ilgili yaşanan bazı gelişmelerin BAE'ni İncirlik üssü teklifine yönlendirdiğini bildirdi.
 
Bu haber aslında oldukça önemli bir şeye işaret ediyor. Hem Amerika'nın İncirlik üssü gibi önemli bir askeri merkez için arayış içinde olması ve hem de BAE'nin ortaya çıkan yeni denklemde Amerika'ya partnerlik için hedefinin boyutları hakkında bir fikir veriyor.
 
İncirlik üssünün aynı zamanda bir NATO üssü olduğu düşünülürse böylesi bir gelişmeyle beraber Türkiye'nin NATO'dan ayrılması veya çıkarılması gibi bir yeni gündem ile karşı karşıya kalabiliriz!

 

Kategorideki Diğer Haberler
Öne Çıkan Haberler
İktibaslar