"Tarihin Sonu" neden hiç gerçekleşmedi?

İNTİZAR - 1989'da, Sovyetler Birliği'nin çöküşünün an meselesi olduğu anlaşıldığında, Batılı seçkinler kendilerine büyük düşünmek için izin verdiler. Politikacılar küresel bir liberal düzen tarafından tanımlanan yeni bir çağı başlatmaya hazırlanırken, Francis Fukuyama gibi akademisyenler o çok ünlü “Tarihin Sonu”nu ilan ettiler.

Fukuyama için, SSCB'nin sonu, liberalizme karşı son ideolojik meydan okuyucunun da ortadan kaldırıldığı anlamına geliyordu. Fukuyama, Batı düşüncesinin evrenselleşeceği ve Batı tarzı demokrasilerin ve serbest piyasaların engellenmeden yayılacağı bir dünya hayal etti.

Fukuyama, "Arnavutluk veya Burkina Faso'daki insanların ne gibi tuhaf düşüncelerin olduğu çok az önemli" dedi, "çünkü bir anlamda ortak ideolojik miras olarak adlandırılabilecek şeyle ilgileniyoruz."

Ne yazık ki, bu düşünce okulu için, son otuz yıl, dünyanın birçok köşesindeki insanların “garip düşüncelerinin” gerçekten önemli olduğunu kanıtladı.

Bir dönüm noktası

Tarih boyunca imparatorluklar üç temel özellik ile tanımlanmıştır: zulüm, katliam ve onur. Genişlemelerine her zaman, kültürel ve politik üstünlük iddiasıyla geleneksel olarak haklı çıkarılan muazzam bir can kaybı eşlik eder. Fukuyama ve onun gibiler, üstünlük komplekslerini Batı demokrasilerinin “değerleri” ile ince bir şekilde örterek ilan ettiler: şeffaflık, rasyonellik ve tabii ki insan hakları.

Ama tıpkı eski imparatorluklar gibi, çağdaş Batılı da tarihi olduğu gibi kabul ediyor. Ulusları fethetme çabalarının her zaman geri tepmeler üreteceği ve bunun kaçınılmaz olarak küresel düzenin yeniden değişmesine yol açacağı gerçeğini kabul etmekte başarısız oluyor. Tarih asla bitmez - tarih her yeni neslin çocuklarının içinde büyümesini istediği uluslara doğru sürekli bir ilerlemedir.

İmparatorluklar bu direniş kavramını anlamak için hiçbir zaman zahmet etmediler. Ve onların seçkinleri, astları gibi yaşamaktansa savaşarak ölmeyi tercih eden sıradan insanların “garip düşünceleri” ile hiçbir zaman ilişki kuramadı.

Bu nedenle, bir imparatorluğun yenilgiyi kabul etmesi, hatta hegemonyasının serbest düşüşte olduğunu kabul etmesi çok zordur. Ancak Amerikan bombalarının, yaptırımlarının ve diktelerinin sürekli gölgesinde doğup büyüyenler için, Afganistan ve Orta Doğu'daki başarısız ABD fetihleri ​​bir dönüm noktası olarak görülmelidir.

Zafer günleri geçti

Tarihsel açıdan bir bakış ile değerlendirirsek, Amerikan küresel hegemonyası kısa süreli bir olaydı. Bu süre 30 yıldan biraz fazla sürdü. Sözde 'Terörle Savaş' ile sonuçlanan sürekli savaşlarla tanımlandı. Kilit savaş alanları Afganistan, Irak, Suriye ve Yemen'di ve bunların tümü ABD tarafından kaybedildi. Aksini iddia eden herhangi bir anlatı, yalnızca Batı propagandasıdır ve varoluşsal bir krizle başa çıkamayan emperyalist kibrin bir ürünüdür.

Burada, Amerika'nın Afganistan'dan çekilmesinin bundan çok daha fazlası olduğunu belirtmek önemlidir. ABD'nin Orta Asya ve Orta Doğu'daki stratejisinin başarısızlığa uğradığı çok açık bir kabuldür. Meslekten olmayanların terimleriyle, Amerikalılar sadece Afganistan'ı kaybetmedi; Ortadoğu'yu da kaybetmek üzereler.

Bunların çoğunun Çin, Rusya ve İran'ın yükselişiyle ilgisi var. Ancak Amerikan hegemonyasının çöküşü, Washington'un dünyanın temelden değiştiğini kabul etmeyi reddetmesiyle de körükleniyor.

Tüm güç gösterileri ve kışkırtıcı açıklamalara rağmen, ABD artık dünyanın eşsiz askeri gücüne sahip değil. Başka bir deyişle, dünya artık tek kutuplu değil ve Amerikalılar artık oyunun kurallarını koymuyor.

Washington'un Ortadoğu'daki sözde ittifaklarının modasının geçtiği artık açık bir sır. Çöküşte olan bir Amerika için, ne kontrol edemeyecekleri ne de kazanmayı asla hayal edemeyecekleri bölgesel bir savaşın içine çekilme riskini temsil ediyorlar. Bu arada, Körfez monarşileri ve 'İsrail' için Amerikalılar bir yükümlülük haline geldi - 1990'lardaki ihtişamlı günlerinden devam edemeyen güvenilmez ve öngörülemeyen bir misafir.

Hileli savaş oyunları

Washington'ın kararsızlığı, Körfez'deki birkaç olay da dahil olmak üzere, birden çok gafla kendini göstererek, bir süredir tam olarak teşhir ediliyor.

Daha dikkate değer olaylardan biri, ABD deniz kuvvetlerinin Washington'un yaptırım rejimini uygulama kisvesi altında bir İran petrol tankerini kaçırmaya çalıştığı Ekim ayı sonlarında ortaya çıktı.

Girişim, İran'ın İslam Devrim Muhafızları tarafından ustaca engellendi. Videoya alınan olay, Amerikan Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze avcıları ve hızlı müdahale kesicisi tarafından takip edilen tankerin kontrolünü ele geçirmek için helikopterler ve sürat tekneleri kullanan Devrim Muhafızları personelini gösteriyor.

Bir noktada, Amerikan destroyeri ile tanker arasına bir Devrim Muhafızları sürat teknesi giriyor. Videoda, ABD gemisinin muharebe direklerine doğrultulmuş, muhripin üç milimetrelik zırhını kolayca delebilecek büyük kalibreli bir makineli tüfek görülüyor. Ve böylece, takip sona erdi.

Bu, Amerikalılara sığ Körfez'in küçük, hızlı saldırı gemileri için ideal bir ortam ve büyük, yavaş ABD savaş gemileri için ise daha idealden yoksun bir ortam olduğunu hatırlatan son yıllardaki bir dizi olaydan sadece biri. Tüm hesaplara göre, Amerika'nın milyarlarca dolarlık donanması bu kaotik, sığ su savaşında ördekler gibi olacaktı.

Ancak bunlar Washington'daki politika yapıcılar için tam olarak yeni ifşalar değil. Amerikalılar on yıllardır İran'la savaşın provasını yapıyorlar ve sonuçlar her zaman feci ABD kayıplarını içeriyor.

2002 yılında, deniz piyadesi generali Paul Van Riper, ABD ordusunun, Amerikalıların 'Orta Doğulu' düşmanlarını yenmesini sağlamak için tarihinin en büyük savaş oyunlarından birini düzenlemesinin ardından komutanlığından ayrıldı.

Organize edilmesi yaklaşık 200 milyon ABD Dolarına mal olan tatbikatlar sırasında Riper, “düşük teknolojili, üçüncü dünya ordusunun” komutanıydı. ABD filosu Körfez'e girdiğinde, Riper, ABD donanmasının önemli bir bölümünü batıran sürpriz bir saldırı başlatmadan önce küçük teknelerine görünüşte amaçsız daireler çizme talimatı verdi.

Savaş oyunu durdurulmalıydı ve Amerikan gemileri "yeniden yüzdü", böylece ABD kuvvetleri bir şans elde etti. Bu 2002'deydi. O zamandan beri ABD sadece zayıflarken, İran olağanüstü derecede güçlendi.

Hayatta kalma modu

Batı'daki bazı siyasi akımlar rotayı değiştirme ve ABD'nin gelecekte dünyadaki rolü hakkında ciddi müzakerelere başlaması gerektiğini kabul ederken, birçoğu hala radikal ideolojik ve askeri doktrinlere bağlı kalıyor.

Görüşlerdeki bu farklılık, tek kutuplu düzenin çöküşünü hızlandırsa da, Amerikan diplomasisinin klasik versiyonu olan “dediğimizi yapın, yoksa” yerine, karşılıklı saygıya dayalı, umutsuzca ihtiyaç duyulan diyaloğu geciktiriyor. 

Peki, bu benzeri görülmemiş zorluklar için ABD stratejisi nedir? Ve Washington'daki politika yapıcılar, ABD'nin hâlâ dünyanın tek süper gücü olduğu varsayımıyla mı hareket ediyor?     

Mevcut Biden yönetiminin eylemleri, gerçek bir strateji olmadığını gösteriyor. Beyaz Saray, oyun planını, ortaya çıktıkça bireysel durumlara göre şekillendiriyor.

Söylemleri, ABD'nin küresel sahnede hem ekonomik hem de askeri olarak seviye kaybettiği gerçeğini görmezden geliyor. Ancak, Biden'ın selefine çok benzeyen eylemlerinde mevcut yönetim, eski sömürge yapılarını terk etmeye itiliyor. ABD'nin Afganistan'daki askeri varlığı önemliydi. Diğerleri de yakında aynı kaderi paylaşacak.