İNTİZAR - Ayetullah Reisi, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) 22. zirvesine katılmak üzere Özbekistan'ı ziyaret etti. Zirve Cuma günü sona erdi ve İran'ın Avrasya siyasi, ekonomik ve güvenlik bloğuna üyeliğini başlattı. Ülkesi zirveye ev sahipliği yapan Özbek cumhurbaşkanı, İran'ın ŞİÖ üyeliğini duyurdu.
İran, Ayetullah Reisi'nin cumhurbaşkanlığını üstlenmesinden hemen sonra ŞİÖ'ye katılma sürecini başlattı. İran cumhurbaşkanı bu konuda kapsamlı diplomatik çabalar başlattı ve bu da İran'ın Semerkant zirvesinde taahhütler muhtırasını imzalamasıyla sonuçlandı. Zirvede yaptığı konuşmada, "Kuşkusuz, İran İslam Cumhuriyeti'nin Şanghay İşbirliği Örgütü'nün faaliyetlerinde aktif ve etkin bir şekilde yer almasıyla, bu üyelik, bu örgütün tarihindeki en önemli gelişmelerden biri olarak kaydedilecektir" dedi.
Ayetullah Reisi, ŞİÖ üyeliğine ek olarak, diğerlerinin yanı sıra Çin, Rusya ve Hindistan liderleriyle de bir araya geldi. Bu küresel ağır sıkletlerin liderleriyle yaptığı görüşmeler, dünya çok kutuplu bir sisteme doğru ilerlerken küresel manşetlere konu oldu.
Rusya ve Çin, İran gibi diğer yükselen güçlerle birlikte, Batı'nın adil olmayan muamelesinden muzdarip ülkelerden oluşan yükselen bir eksen için ortak bir zemin yaratan Batı yaptırımlarına maruz kaldı. Bu durum Batı'da endişe yarattı.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Semerkant'ta Rus mevkidaşı Vladimir Putin'e, "Çin, büyük güçlerin rolünü üstlenmek ve toplumsal kargaşayla sarsılan bir dünyaya istikrar ve pozitif enerji enjekte etmek için yol gösterici bir rol oynamak için Rusya ile birlikte çaba göstermeye istekli" dedi.
Başkan Putin ise Rusya'nın Pekin'in "Tek Çin" politikasına verdiği desteğin altını çizdi ve ABD'nin Tayvan ve çevresindeki provokasyon girişimlerini kınadı: "Genel olarak, tek kutuplu bir dünya yaratma girişimlerinin bu gezegendeki ulusların çoğunluğu için son zamanlarda oldukça çirkin ve kabul edilemez olduğunu söylemeliyim."
ŞİÖ, tek kutuplu dünya sistemini kırma çabalarının merkezinde yer aldı ve büyüyor. Hatta ABD'nin NATO müttefiki olan Türkiye, şimdi ŞİÖ üyeliğini hedefliyor.
Bunun nedeni açıktır: ŞİÖ, çok taraflı işbirliğinin bir simgesidir ve örgüt içindeki herhangi bir ülke, gündemini diğer üye ülkelere dikte etme arzusu beslemez.
Başkan Putin bu durumu övdü, “Örgüt, farklı kültürel ve medeniyet geleneklerine, dış politika yönergelerine ve ulusal kalkınma modellerine sahip ülkeleri içeriyor. Ancak çalışmaların eşitlik ve karşılıklı yarar ilkeleri üzerine inşa edilmesi, birbirinin egemenliğine saygı gösterilmesi ve içişlerine karışmanın reddedilmesi, bu organizasyonun çok taraflı işbirliği için etkin bir mekanizma haline getirilmesini mümkün kılmıştır.”
Batı medyası, ŞİÖ zirvesini Batı'ya karşı yeni bir bloğun şafağı olarak nitelendirdi. Daily Mail, "Batı güvenliği ve demokrasisi için çok daha korkunç bir tehdit oluşturan yeni bir "Şer Ekseni" oluşuyor ve liderleri bugün bir araya geliyor" dedi. "Rusya, Çin ve İran, siber saldırılar, seçim müdahalesi, toprak gaspları, çıplak yüzlü saldırganlık, propaganda ve nükleer stoklama yoluyla Batı'yı parçalayarak yeni bir 'dünya düzeni' tehdidinde bulunuyor."
Tabii ki, üç ülke bu tür davranışların üzerindedir. Ancak daha dengeli bir dünya düzeni yaratma çabaları Batı'yı rahatsız etmiş görünüyor.
Mehran Şemseddin
Tehran Times