İNTİZAR - İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve diğer iki yetkilinin Pazar günü helikopterlerinin kuzeybatı İran dağlarında düşmesi sonucu öldükleri açıklandı.
Olay, Cumhurbaşkanı Reisi ve beraberindeki heyetin Azerbaycan sınırındaki iki hidrolik barajın açılışını yaptıktan sonra dönüş yolunda Doğu Azerbaycan eyaletinde meydana geldi.
Helikopter, arama kurtarma ekiplerinin operasyonu yürütmesini de zorlaştıran şiddetli yağmur ve yoğun sis gibi sert hava koşulları nedeniyle sert bir iniş yapmak zorunda kaldı.
Helikopterin enkazı acil kurtarma ekipleri tarafından Pazartesi sabahı erken saatlerde Doğu Azerbaycan eyaletindeki Varzaqan ve Jolfa şehirleri arasında yer alan sık ormanlarda bulundu.
İran Kızılay Derneği (IRCS) Başkanı Pir-Hüseyin Koulivand, televizyonda yaptığı açıklamada düşen helikopterde hiçbir yaşam belirtisine rastlanmadığını ve hayatta kalanlara dair tüm umutların sona erdiğini duyurdu.
İbrahim Reisi kimdir?
İbrahim Reisi 14 Aralık 1960 tarihinde İran'ın kuzeybatısındaki Meşhed şehrinde doğdu.
İran İslam Cumhuriyeti'nin en önemli siyasi figürlerinden biri olalarak yükseldi ve iktidara gelmeden önce yargı başkanlığı da dahil olmak üzere birçok kilit pozisyonda bulundu.
2004-2014 yılları arasında İran'ın başyargıç yardımcısı olarak görev yapan Reisi, adil ve insancıl yaklaşımıyla tanınmış ve ülke çapında tanılılırlığı artmıştır.
2014 yılında ülkenin Başsavcısı olarak atandı ve bu görevi 2016 yılına kadar sürdürdü.
Daha sonra memleketi Meşhed'deki sekizinci Şii İmamı İmam Rıza'nın kutsal türbesinin muhafızı oldu. Türbenin vasisi olarak daha önce yapılmamış işleri başardı.
En önemli ataması Mart 2019'da İslam Devrimi Lideri Ayetullah Seyyid Ali Hamaney'in onu İran yargısına liderlik etmesi için seçmesiyle gerçekleşti.
Sadık Amuli Laricani'den boşalan koltuğa ise İstişare Konseyi Başkanı olarak atandı.
İran yargısının başı olarak Reisi, sistemdeki yolsuzluğa karşı çok övülen bir kampanya başlattı ve kadınları aile içi şiddete karşı korumak için yasalar çıkardı.
İran yargısının başındaki görevi sırasında popülaritesi muazzam bir şekilde arttı ve bu da yürütmenin başı olarak siyasi kariyerine zemin hazırladı.
Siyasete nasıl adım attı?
Ünlü bir İslam alimi olan Reisi, Güney Horasan eyaletinden Uzmanlar Meclisi üyesi olarak görev yaptı ve ilk kez 2006 seçimlerinde buradan seçildi.
2016 yılında İslam Devrimi Liderini atamaktan sorumlu Anayasal bir organ olan Uzmanlar Meclisi'nin başkan yardımcısı oldu. Kurula Ayetullah Cenneti başkanlık etmektedir.
Reisi, 2017 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde popüler bir aday olarak yarıştığında İran'da ve Müslüman dünyasında tanınan bir isim haline geldi.
O seçimde Reisi'nin 15,7 milyon oyuna karşılık 23,5 milyon oy alan Ruhani'nin ardından ikinci olmuştu.
Ancak 2021'deki ikinci cumhurbaşkanlığı seçiminde kesin galip gelerek önümüzdeki dört yıl boyunca ülkenin liderliğini üstlendi.
Reisi 2021 seçimlerinde, kullanılan 28,9 milyon oyun 17,9 milyonunu alarak ezici bir zafer kazandı ve popüler bir siyasi figür olarak ününü pekiştirdi.
İran'ın sekizinci cumhurbaşkanı görevine 3 Ağustos 2021'de resmen başladı.
Reisi'nin yönetim farkı neydi?
Reisi'nin seçilmesi, ABD öncülüğündeki yaptırımların şiddetlendirdiği ekonomik zorluklar ve Washington ile artan gerilimler de dahil olmak üzere İran için önemli zorlukların yaşandığı bir döneme denk geldi.
Seçim kampanyası yolsuzlukla mücadele ve ekonomik zorlukların hafifletilmesi üzerine odaklanmıştı.
Göreve geldikten sonra gençleri İran'ın en değerli varlığı ve ekonominin itici gücü olarak selamladı ve işsizlik gibi temel kaygılarını ele almayı taahhüt etti.
Reisi ayrıca bürokratik sistemin elden geçirilmesi, yolsuzluk ve bürokratik ataletle mücadele edilmesi gerektiğini vurguladı ve üretimi artırarak enflasyonu tek haneli seviyelere indirme sözü verdi.
Batı yaptırımlarının etkisini kırmak ve İran halkının geçim kaynaklarını iyileştirmek için diplomatik çabaları destekledi.
Amerika'nın bölgedeki varlığını ve bağımsız ülkelere yaptırım uygulama politikasını sert bir dille eleştiren Reisi, yaptırımların kaldırılması için "tek bir anı bile boşa harcamama" sözü verdi.
İran Cumhurbaşkanı, "acımasız" yaptırımların kaldırılmasının yönetimi için bir "zorunluluk" olacağını ve bunun aktif ekonomik diplomasi ve komşu dostu politikalarla başarılabileceğini açıkladı.
İran'ın dış politikasında, özellikle de 2015 nükleer anlaşmasını canlandırmak için ABD ve Avrupalı güçlerle yapılan müzakerelerde daha sıkı ve pragmatik bir duruş benimsedi.
Görev süresi boyunca eski ABD başkanı Donald Trump tarafından raydan çıkarılan anlaşmayı kurtarmak için yeni görüşmelere tanık oldu. Ancak bu çabalar, ABD'nin yaptırımların kaldırılmasını ertelemesi nedeniyle yine sekteye uğradı.
63 yaşındaki Cumhurbaşkanı, Azeri mevkidaşı İlham Aliyev ile birlikte Aras Nehri üzerinde inşa edilen iki barajın açılışını yaptığı Doğu Azerbaycan ziyareti sırasında bir helikopter kazasında hayatını kaybetti.
Düşen helikopterde İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran'ın Doğu Azerbaycan eyaletinin valisi ve diğer yetkililer ile korumalar da bulunuyordu.
Alireza Hashemi