İNTİZAR - Yemen Ensarullah hareketinin lideri Abdul Malik El Husi, Suudi yöneticilere stratejik bir zamanlamayla gönderdiği mesajda 7 Temmuz'da çatışmaların tırmanacağı uyarısında bulundu:
Aynı şekilde karşılık vereceğiz: bankalara karşılık bankalar... Sana'daki havaalanına karşılık Riyad'daki havaalanı... ve deniz limanlarına karşılık deniz limanları.
Bu uyarı Sana'dan Suudi Arabistan'a yönelik tehditlerin son dönemde artmasının ardından geldi. Bunlardan en dikkat çekeni bu ayın başlarında Yemen'in, Riyad'dan bir haftadır rötar yapan Yemenia Airways uçağındaki tutuklu Yemenli hacıların Sana'ya dönüşünü hızlandırmasını talep eden bir ültimatom yayınlamasıydı. Suudiler "güç dilini" anladıkları için üç günlük süre içinde bu talebe uymuşlardı.
Ensarullah'ın tırmanışı, ABD'nin etkisi altındaki Riyad destekli Yemen hükümetinin Sana'yı Gazze'ye destek için deniz ablukasını sürdürmekten caydırmak amacıyla attığı adımlarla doğrudan bağlantılı. Husi, Suudileri bölgenin Direniş Ekseni'nin altını oyma çabalarında ABD ile işbirliği yapmamaları konusunda uyararak bu durumu açıkça dile getirdi.
Ekonomik saldırganlık çatışmaları yeniden alevlendiriyor
Nisan ayı başlarında, Riyad destekli hükümetle uyumlu Aden merkezli Yemen Merkez Bankası (CBY), Sana'daki bankalara merkezlerini 60 gün içinde güneydeki liman kentine taşımalarını emretti aksi taktirde terörle mücadele, yolsuzluk ve kara para aklama yasaları kapsamında yaptırımlarla karşı karşıya kalacaklarını bildirdi.
Sana'daki de-facto hükümet bunu, Suudi saldırganlığının yeniden başlaması tehdidiyle desteklenen doğrudan bir ABD uyarısının ardından, Gazze'ye verdiği desteği durdurması için baskı yapma girişimi olarak algıladı. Sana geri adım atmak yerine Kızıldeniz'deki operasyonlarını Akdeniz'e doğru genişletti ve Hint Okyanusu ile Aden Körfezi de dahil olmak üzere su yollarına girdi.
İki hafta önce Suudilerin Sana havaalanından uçuşları kısıtlama ve Cidde'de Yemenli hacıları alıkoyma manevraları Ensarullah liderliğinin yeni tehditlerine yol açtı.
Abdulmelik El Husi, Suudi Arabistan'ı bu eylemleri ve Yemen'e karşı İsrail'i desteklemesi nedeniyle ağır sonuçlarla açıkça tehdit etti.
El Husi'nin konuşmasının ardından Suudi Arabistan, Aden hükümetine bankalarla ilgili kararını erteleme talimatı vererek tutumunu değiştirmiş gibi göründü. Bu hamle BM'nin Yemen elçisi Hans Grundberg tarafından da benimsendi ve Grundberg, Suudi Arabistan'ın kurduğu Başkanlık Liderlik Konseyi (PLC) Başkanı Reşad el-Alimi'den "ticari bankaların lisanslarının geri alınması kararını Ağustos sonuna kadar ertelemesini ve ekonomik gelişmeleri görüşmek üzere Birleşmiş Milletler himayesinde müzakerelere başlamasını" talep etti.
Sana hükümeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin el-Ezzi'ye göre Sana, BM temsilcisine "meseleyi bir iç mesele olarak aklama girişimini kategorik olarak reddettiğini" derhal bildirdi. Ezzi, "Yemen halkının haklarıyla ilgili konularda erteleme ve sınır dışı etme dilinin kullanılmasının kabul edilemez olduğunu" söyledi.
Sana'nın reddi, ablukayı kaldırma çabalarında yeni bir aşamaya işaret ederken, Gazze'deki destek operasyonlarının ve Yemen'e yönelik ABD ve İngiltere öncülüğündeki askeri operasyonlara karşı saldırıların yaklaşım biçiminde bir değişiklik gerektirdiğini vurguluyor.
Yemen ordusunun hazırlığı
Yemen'de Ensarullah'a bağlı silahlı güçlerin Suudi havaalanları, bankaları ve limanlarına karşı -genellikle Yemen halkına yönelik kuşatma ve Riyad'ın İsrail'i destekleyen eylemleriyle bağlantılı olarak- misilleme hazırlığı içinde olduklarını açıklamalarının hemen ardından Yemen ordusu Cuma günü bir uyarı açıklaması yayınladı.
Deniz kuvvetlerine ait bir askeri operasyonun duyurulduğu açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Yemen Silahlı Kuvvetleri, Amerikan direktiflerini uygulayan ve İsrail düşmanının hizmetinde olan Suudi rejiminin büyük Yemen halkına yönelik düşmanca hamleleri karşısında, halkın taleplerini yerine getirmek üzere askeri hazırlığını bu hamlelere meşru bir yanıt olarak teyit eder.
Yemen Silahlı Kuvvetleri tarafından açıklanan hazır olma durumu, yönetimin kararını beklemekte olan Suudi Arabistan'daki hedeflere karşı askeri harekata hazır olduğunu göstermektedir. Sana savunma pozisyonundan çok cepheli bir savaşa hazırlanıyor ve son iki yılda çeşitli ve kapsamlı bir hedef bankası geliştirerek hasar potansiyelini arttırdı.
Ancak Yemen'in hedefleri sadece askeri karşılık vermekten çok daha geniş. Ensarullah'ın siyasi bürosunun kıdemli bir üyesi olan Muhammed Nasır el-Buhayti, X'te yaptığı bir paylaşımda "Suudi rejimini silah gücümüzle değil, en zalim ve suçlu rejimlerle ittifak kurarak ve ezilenlere ve ötekileştirilenlere verdiğimiz destekle yeneceğiz" diyerek farklı stratejik hesaplarına işaret etti.
Husi'nin tehditleri sadece bir uyarı da değil. Ensarullah'ın siyasi bürosu ve Şura Konseyi üyesi Hizam Esad, The Cradle'a yaptığı açıklamada "Suudi rejiminin ekonomik, kalkınma, yaşamsal ve askeri kaynaklarını hedef alarak ona darbe vurmak için genel bir seferberlik ve savaşın yeniden başladığını" doğruladı.
Hizam Esad çatışmaların yeniden başlamasını "Suudi rejiminin Yemen halkına yönelik saldırganlığının yanı sıra Amerikalılar ve İsraillilerle birlikte ulusa ve onun haklı davalarına karşı komplolarının" devam etmesine bağlıyor.
Suudi rejimi, İsraillilere silah ve malzeme tedarik etmek için kara yolu açarak bu kritik dönemde İsrailli düşmana hizmet etti, böylece Suudi rejimi, Gazze'deki iğrenç katliamlara katılarak Filistin halkına ve Gazze halkına karşı İsrail ile düşmanlık ve ittifak ilan etti.
Suudi Arabistan'ın açık bir tutumu henüz ortaya çıkmış değil. Riyad muhtemelen Umman gibi aracılar vasıtasıyla temasa geçecek ya da Sana'nın eylemlerinin Suudi Arabistan'a ciddi ekonomik zarar verebileceğini göz önünde bulundurarak gerilimin tırmanmasını önlemek için doğrudan iletişim kurmaya çalışacaktır.
Bu Suudilerin ekonomilerine ilk darbe vuruşu olmayacak: Yemen düzenli olarak krallığın enerji tesislerine ve hayati altyapılarına misilleme saldırıları düzenledi ve 2019'a kadar Suudi Arabistan'ın petrol üretiminin yarısını devre dışı bıraktı. Çatışma yeniden tırmanır ve koşullar kötüleşirse, NEOM gibi büyük projeleri de dahil olmak üzere Suudi ekonomisi üzerindeki sonuçları daha büyük olabilir.
Riyad'ın Sanaa'nın kararlılığını yanlış hesaplaması
Suudi Arabistan, El Aksa Tufanı Operasyonu'nun başlamasından bu yana geçen dokuz ay boyunca Yemen'e yönelik herhangi bir saldırıda tarafsız kalmaya çalıştı. ABD öncülüğündeki deniz operasyonlarına katılmayı ya da topraklarının hava saldırıları için kullanılmasına izin vermeyi açıkça reddetti.
ABD ve İsrailliler, Yemen'in işgal altındaki topraklara yönelik ilk saldırılarından 18 Ekim 2023'te, Sana'nın Suudi Arabistan'ı değil İsrail'i hedef alan bir füze ve insansız hava aracı dalgası başlatılacağını duyurmasının ardından haberdar oldu.
O tarihten bu yana Suudi Arabistan, Merkez Bankası'nın Aden'e taşınması örneğinde olduğu gibi, Yemen'de sahada yeni gerçekler oluşturmaya çalıştı. Riyad, Sana'nın gemilerin Eilat limanına ulaşmasını engelledikten sonra limanı kapatmasına karşılık olarak İsrail'e kara geçişini gizlice kolaylaştırdı.
Son zamanlarda ise ABD'nin Yemen halkına yönelik ablukayla ilgili taleplerini yerine getirerek Yemen'le ikili saldırıların sona ermesini ve ablukanın kaldırılmasını sağlayabilecek barış görüşmelerini ilerletme konusunda hiçbir istek göstermedi.
Bu faktörler ışığında Riyad'ın Sana'nın pozisyonunu yanlış değerlendirdiği açıktır. Yemen şimdi Filistin halkını desteklemeye öncelik veriyor ve bunu dokuz yıldır süren Suudi-Emirlik saldırganlığını durdurmaya yönelik pratik adımları dondurmak için bir fırsat olarak görüyor.
Suudiler, ABD ve İsraillilerin lehine olan bölgesel değişkenler üzerine bahis oynayarak kendilerini birçok baskıdan kurtarmayı umuyor. ABD'nin caydırıcılığının zayıfladığı ve İsrail'in Gazze savaşında ilan ettiği hedeflere ulaşmakta zorlandığı bölgesel gerçeklere rağmen Tel Aviv ile Washington destekli "normalleşme" müzakerelerini sürdürmeleri bunun kanıtı.
Buna karşılık Sanaa, Suudilere hesaplarının yanlış olduğunu ve Riyad'ın bölgesel politikasını değiştirmemesi halinde yeni saldırıların gerçekleşeceğini anlatması gerektiğine inanıyor.
Halil Nasrallah