İNTİZAR - ABD'nin önde gelen düşünce kuruluşu Wilson Center'daki uluslararası uzmanlardan oluşan bir panel, ABD'nin istemeden bir "yaptırım ekseni" oluşturduğunu ve ülke liderlerini yaptırım politikasını gözden geçirmeye çağırdığını söyledi.
Uzmanlar, ekonomik baskının Çin, İran, Rusya ve Venezuela'yı Washington'un amaçladığı gibi ülkeleri izole etmek yerine birbirleriyle güçlü ticaret ortaklıklarına itmesinden sonra ABD'nin petrol kullanımı ve diğer yaptırımları yeniden düşünmesi gerektiğini söyledi.
Latin Amerika Risk Raporu'nun yazarı James Bosworth, S&P Global Platts'ın aktardığına göre, "Yaptırım uygulanan ülkeleri bir araya getirdik ve onlara bir ittifak oluşturmaları ve bu yaptırımlardan kaçmalarını sağlayacak mali bağlar kurmaları için bir neden verdik" dedi.
"Yaptırım uygulanan herhangi bir ülke cezalandırılabilir, ancak birlikte ticaret yapma durumları var" diye ekledi.
Biden yönetimi selefinin yanlış politikalarını geri alacağını belirtti, ancak Viyana'da İran'a yönelik yaptırımların kaldırılması için dördüncü aya giren görüşmeler, Washington'un zorlayıcı önlemlerin temel unsurlarını kaldırma konusundaki isteksizliğini ortaya çıkardı.
Londra merkezli enerji ve emtia bilgileri sağlayıcısı S&P Global Platts, ABD'nin Tahran'da yeni bir hükümetin göreve başlayacağı Eylül ayına kadar İran'ın petrol, petrokimya, denizcilik ve diğer sektörlerine yönelik yaptırımları kaldırmasını beklediğini söyledi.
İran Cumhurbaşkanı seçilen İbrahim Reisi, ülkenin ulusal çıkarlarını karşılayan herhangi bir müzakereyi destekleyeceğini, ancak "ekonomik durumu ve insanların geçim kaynaklarını bu görüşmelere bağlamayacağını" söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden, İslam Cumhuriyeti ile nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmasını İran'ın füze programını ve bölgesel rolünü kısıtlayacak daha geniş bir anlaşmaya sıçrama tahtası olarak kullanacağını belirtti.
ABD, anlaşmanın kapsamını genişletmek için yeni İran yönetimine karşı imkansız bir misyonla karşı karşıyayken, olası bir anlaşmadan beklentiler de aynı şekilde bastırılıyor.
Küresel finans endüstrisine yönelik bir ticaret kuruluşu, ABD'yi Tahran'a yönelik yaptırımlarını kaldırmaya ikna etmek için Viyana'da sürmekte olan uzun müzakereler meyve verse bile İran'ın ekonomik faydalarının "mütevazı" olacağını söyledi.
JCPOA müzakerelerinin olası sonucu, birçok yaptırımı yürürlükte tutacak olan 2015 anlaşmasına geri dönülmesidir. Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) yeni bir raporda, böyle sınırlı bir anlaşmanın Batılı firmaların önemli yatırımlarını caydıracağını ve büyümede keskin bir artış olasılığının düşük olduğunu söyledi.
Küresel ekonomik liberalizmin sahte vaatleriyle yılların deneyiminden sonra, hakim olan fikir, İran'ın ekonomik büyümesi için daha iyi fırsatların, ekonomik olarak entegre bir bölgesel blok oluşturan bir direniş ekonomisinde yattığıdır.
Bu arada, pragmatik bir işbirliği son yıllarda ABD liderliğindeki uluslararası düzene daha belirgin bir şekilde karşı çıkan ülkeler arasında bir ortaklığa dönüştü.
Bosworth, Wilson Center paneline İran, Çin ve Rusya'nın Venezuela'yı bu ittifaka çektiğini söyledi.
Bosworth, "İran bundan faydalanıyor, Venezuela da öyle" dedi. "Finansal olarak fayda sağlamasalardı, muhtemelen birlikte çok daha az çalışırlardı."
Geçtiğimiz on yıl boyunca Amerika Birleşik Devletleri, düşmanlarını dışlamak ve maksimum acı vermek amacıyla fon akışlarını kısıtlamak için uluslararası finansal ve ticari sistemleri kullanan yeni bir dizi finansal stratejiden oluşan yeni bir savaş yürütüyor.
ABD, algılanan düşmanları tecrit etmenin yeni yollarını bulurken, ülkeler Washington tarafından seviyelendirilen baskıdan kaçınan ayrı finansal ve parasal sistemler kullanarak uyum sağladı.
ABD'nin müttefikleri arasında bile, ABD'nin Ulusal Kara Para Aklama Stratejisi (FATF) ve Dünya Çapında Bankalararası Finansal Haberleşme Ağı (SWIFT) gibi çok taraflı forumlardan ülkeleri sıkıştırmak için tek taraflı yararlanmasını sınırlamaya yönelik artan çabalar var.
Platts'a göre, Hintli, İspanyol ve İtalyan rafinerileri, Biden yönetiminin ham petrol sevkiyatlarını yeniden başlatmak için Venezuela ve İran'a yönelik yaptırımları hafifletmesini bekliyor.
ABD-Çin Ekonomik ve Güvenlik İnceleme Komisyonu tarafından yayınlanan yeni bir rapor, İran ve Çin'in son yıllarda nasıl yakınlaştığını, ekonomik, istihbarat paylaşımını ve diplomatik bağları geniş ölçüde “ABD liderliğindeki uluslararası düzene karşı” bir ortaklık içinde nasıl geliştirdiğini ayrıntılı olarak açıkladı.
Raporun yazarlarına göre, Pekin, Tahran ve Washington arasındaki enerji piyasalarını tehdit eden bir çatışmaya karşı temkinli olsa da, iki ABD düşmanı Batılı sistemleri dengelemek ve karşılıklı yarar sağlamak konusunda ortak bir zemin buluyor.
Yazarlar, yakın zamanda resmileştirilmiş bir ekonomik ve güvenlik anlaşması da dahil olmak üzere, son yıllarda Çin'in İran endüstrileri havuzundaki varlığında genişlemenin yanı sıra 400 milyar dolarlık yatırımın ana hatlarını çizerek, ilişkinin sağlamlaştığını söylüyor.
Bazı uzmanlar düzenlemeyi ve reklamı yapılan yatırımı abartılı bularak reddetti, ancak yazarlar, bunun devam eden ortaklığın kanıtı olduğunu söylüyor.
"Son yirmi yılda Çin, yaptırımlar Avrupalı ve ABD'li şirketlerin ülkeden çekilmesine neden olduğundan İran için giderek daha önemli bir ekonomik ortak olarak devreye girdi" dedi.
2003 ve 2014 yılları arasında Çin-İran yıllık ticareti, tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 5,6 milyar dolardan 51,8 milyar dolara dokuz kattan fazla arttı. Çin-İran ticari ilişkilerinin istikrarlı genişlemesiyle karşılaştırıldığında, İran ile AB arasındaki ticaret aynı dönemde yüzde 55 azaldı.
Çin'in İran'daki yatırımları da büyüyerek 2004'teki 468 milyon dolardan 2019'da yüzde 541 artarak 3 milyar dolara yükseldi ve yatırımlar ağırlıklı olarak enerji ve hammadde sektörlerinde yoğunlaştı.
Pekin ve Tahran arasındaki ortaklık bazı uyarılar içerebilirken, raporun yazarları iki ülkenin "ortak ABD karşıtı politika yöneliminin Washington'un hem Orta Doğu hem de Hint-Pasifik'teki çıkarları için uzun vadeli etkileri olduğu" sonucuna varıyor.
Press TV