İNTİZAR - Irak'ta gerçekleşen seçimlerin ardından, yeni Parlamento Başkanı Seyyid Muhammed Halbusi'nin aldığı ilk tebrik mesajının, İranlı mevkidaşı Ali Laricani'den gelmiş olması dikkat çekti. Irak Parlamentosunun ilk oturumunu yöneten Halbusi, oturumun ardından ilk iş olarak “Haşdi Şabi” güçleri lideri ve “el-Fetih” Koalisyonu Başkanı Hadi el-Amiri'nin evini ziyaret etti. Halbusi'ye, yardımcısı Hasan el-Kaabi ve bir grup milletvekili de eşlik etti.
Sünni bir aday olan Seyyid Halbusi, bu iki önemli hamle yoluyla, İran ile olan kuvvetli ilişkilerinin yanı sıra Fetih bloğuna, Seyyid Hadi el-Amiri'ye ve başta İran'a yakın kesim olmak üzere parlamento seçimlerinde başkanlığa seçilmesi için kendisine mutlak destek veren herkese minnettarlığını duyurmak istedi.
İran için bir diğer büyük zafer olan bu seçim sonuçları, Irak işgali sırasında bir trilyon dolar kaybeden Amerika Birleşik Devletleri için ise bir diğer yenilgi oldu. Bu durum, Irak gibi bir Müslüman Arap ülkesine sahip olacağını zanneden yeni bir siyasi elit kesimi beraberinde getirmişti.
Seyyid Halbusi, İranlı mevkidaşı ile gerçekleştirdiği konuşmasında, parlamento üyeleri ile arkalarındaki Irak halkının, “İran'ın geçmişten bu güne Irak'a verdiği açık desteğini takdir ettiklerini, İran İslam Cumhuriyetine karşı uygulanan her türlü baskı ve ekonomik ambargoya karşı çıktıklarını, Amerika'dan gelen bu baskıları adaletsiz bulduklarını ve buna karşı duracaklarını” vurguladı. Bu sözler, “bundan sonra yeni bir Irak” ile karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor. Ve bu yeni Irak, Amerika ve belki de diğer bölge ülkeleri karşısında Irak'ın, Direniş Ekseninin aktif ve sarsılmaz bir üyesi haline geldiği anlamına geliyor.
Seyyid Halbusi'nin Parlamento Başkanı seçilmesi, İranlılar için ve Irak dosyasını doğrudan yöneten Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani için siyasi bir zaferdir. Bu diplomatik zafer, belki de Amerika tarafından desteklenen eski Irak Başbakanı Haydar İbadi'nin ikinci dönem de iktidarda kalma arzuları için bir son olabilir.
İran ise, Amerikalı hasmı Donald Trump'a karşı büyük bir zafer kazandı. Bu zafer, İran'ı destekleyen yeni bir başbakan ve belki de yeni bir cumhurbaşkanının seçilmesi için de bir başlangıç olacaktır. Böylelikle, Irak'ta seçim yoluyla üç yetkinin kontrol altına alınması sağlanabilecek: Bunlar, Yasama, yürütme ve Cumhurbaşkanlığıdır.
Peki, İran ile bölgedeki etkisi ve özellikle de Yemen ile savaşan Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkeleri nerede? Bunun cevabını sizlere bırakıyoruz.
Ray el-Yevm'de yer alan Merve Soydaş çevirisi ile alıntıladığımız bu haber analize konu olan gelişmeler ParsToday'da şöyle özetlenmiş:
Irak, siyasi anlaşma eşiğinde
Irak'ta parlamento yeni başkanın seçilmesi ile ülkedeki siyasi gruplar cumhurbaşkanı ve başbakanı seçmek için anlaşma eşiğinde bulunuyorlar.
37 yaşındaki Muhammed Rikan el-Halbusi geçen Cumartesi günü resmen Irak parlamentosu yeni başkanı olarak seçildi. El-Halbusi 2005 yılından sonra Irak'ın 6. Meclis başkanıdır. Başkanı, (anayasa gereği) Ehli Sünnet Müslümanları arasından seçilen Irak meclisinde yeni başkanın seçilmesi için iki ana kutup olan el-Vatani ve el-Vataniye grupları arasında rekabet yaşandı. Böylece el-Halbusi'nin başkan seçilmesi ile el-Vatani ekseni, Usame Nuceyfi'nin başkanlığında el-Karar Cemiyeti'nin desteğinde olan ve Eyad Allavi, Selim Ceburi ve Salih Matlak'ın da aralarında olduğu diğer Ehli Sünnet akımı olan el-Vataniye'ye karşı zafer kazanmış oldu.
Irak Meclisi yeni başkanı El-Halbusi parlamento başkanı unvanı ile yaptığı ilk açıklamada Irak içişlerine müdahaleye muhalefet ederek aynı zamanda komşularla dostane ilişkilere vurgu yaptı ve Irak topraklarından İran İslam Cumhuriyeti güvenliğine karşı müdahaleye izin vermeyeceklerini belirtti.
Geçen günlerde dış ilişkiler konusunda ilk siyasi tutumunu açıklayan Irak parlamentosu Başkanı el-Halbusi, parlamento üyelerinin, İran İslam Cumhuriyeti'ne her türlü iktisadi yaptırım ve baskıya karşı olduklarını ve bu tür uygulamaları zalimane bulduklarını bu yüzden İran milletinin yanında durmaya devam edeceklerini belirtti.
Görünüşe göre Iraklı Kürtler yeni cumhurbaşkanın açıklanması için de önemli anlaşmaya varmışlardır. Irak cumhurbaşkanı da (anayasaya göre) Kürtler arasından seçiliyor. Mevcut kanıtlar Kürtlerin Dr. Berhem Salih üzerinde anlaşmaya vardıklarını gösteriyor.
En önemli konu ise yeni başbakanın seçilmesidir. Irak'ta diğer ülkelerin tersine mecliste en fazla oy alan parti, illa ki başbakanı belirleyemez zira başbakanın açıklanması için parlamentoda daha büyük bir fraksiyon kurulmalıdır. Irak başbakanı da (anayasaya göre) Şiiler arasından seçilmelidir.
Bu arada Şii gruplar arasındaki ihtilaflar ayrıca yabancı aktörlerin müdahalesi de Irak'ta daha büyük bir fraksiyonun kurulmasını engellerken dolayısı ile yeni başbakanın seçilmesini geciktirmiştir.
Fakat yine de görünüşe göre 4 sebep, Irak başbakanının açıklanması için engelleri azaltmıştır. İlkin Irak dini mercilerin, eskiden başbakanlık koltuğunda olanların tekrar aday olma hakları olmamasına dair açıklamalarıdır. Din mercilerin bu açıklaması Nuri Maliki ve Haydar İbadi gibi önceki dönemlerde başbakan olarak görev yapan kişilerin başbakan adayları listesinden çıkmalarına sebep olmuştur.
İkinci konu ise Irak yeni parlamento başkanının seçilmesidir. Haberler Muhammed al-Halbusi'nin başkan seçilmesi için Fetih ve Hukuk Devleti koalisyonun destek verdiğini belirtiyor. Bu yüzden el-Vatani ekseni de Fetih ve Hukuk Devleti ekseninde parlamentoda daha büyük bir fraksiyonun kurulmasına destek verecektir.
Üçüncü konu Nasr grubu üyelerinden bazılarının söz konusu seçim listesinden çıkmasıdır. Parlamento seçimlerinde 42 sandalye kazanan Nasr şimdi parçalanıyor ve bazı üyeleri ise Saerun, Nasr ve Hikme akımından ve diğer bazıları da Fetih ve Hukuk Devleti koalisyona destek veriyor.
Dördüncü konu ise Kürtlerin tutumudur. Iraklı Kürtler şimdiye kadar parlamentoda daha büyük bir fraksiyon kurmak için açık bir tutum sergilemediler.
Mevcut durum Adil Abdulmehdi, Falih Feyyaz ve Tarık Necm arasından birinin gelecek günlerde başbakan olarak açıklanacağını böylece yeni hükümeti kurma sürecinin de başlanacağını gösteriyor.