Ayetullah Cevadi Amuli: Fatıma cinsiyet üstü (hem kadınlar hem de erkekler için) bir modeldir

Ayetullah Cevadi Amuli

Ne zaman Hz. Zehra'nın örnek oluşu gündeme gelse, zihinde oluşan imaj o hazretin mümin kızlar, eşler ve anneler için bir model olduğu, ancak cinsiyetten dolayı bu yüce hanımın erkekler ve erkek çocuklar için bir model olarak tanımlanamayacağı şeklindedir. Oysa gerçek böyle değildir ve Fatıma tüm kadın ve erkekler için bir modeldir. İster erkek olsun isterse kadın insan-ı kâmilin varlığı diğer insanlar için hidayet, rüşd ve tekâmülün kaynağı olup, onun kemale ermiş ve masum olan nefsinden sadır olan söz, davranış ve düşüncesi her insanın faydalanabileceği şeylerdir. Bundan dolayı İslam Peygamberi ve Masum İmamlar cinsiyet olarak erkek olmalarına rağmen model olarak tanımlandıklarında kadın erkek bütün insanları kapsamaktadırlar.[1] Yani onlar da kendi cinsiyetlerinin ötesinde bir modeldirler. Kur'an açısından eğer bir insan özgür (vareste, bütün bağlardan kurtulmuş) olursa diğer insanlar için model olabilmektedir. Erkek olursa bütün halk için örnektir, sadece erkekler için değil, eğer kadın olursa yine bütün halk için bir model teşkil eder sadece kadınlar için değil.

Dolayısıyla, Kur'an'ın bakışıyla iyi kadın, sadece kadınlar için örnek değil aksine örnek kadındır, aynı şekilde iyi bir erkek de yalnız erkekler için bir örnek olmayıp, örnek bir erkektir. Demek ki, iyi olan, ister kadın isterse erkek olsun halk (insanlar) için örnektir, erkekler yahut kadınlar için değil.[2]  Bu konuyu Kur'an-ı Kerim açık bir şekilde beyan etmektedir ve insanlara model olarak bazı şahısları tanıttığında dört kadını örnek kadın olarak (ikisi iyi örnek, ikisi de kötü örnek) zikretmektedir. Kötü halk örneğini, iki kötü kadının hikâyesini naklederek beyan etmiştir:

"Allah inkâr edenlere Nuh'un karısı ile Lut'un karısını örnek verdi."[3]  

Burada Allah Teâlâ Nuh ve Lut'un karısını kötü kadın örnekleri olarak tanıtmamış, aksine onların kafir ve suçlu toplumun örneği olduklarını vurgulamıştır. Aynı şekilde iyi insanlar için de faziletli kadınları model olarak tanıtıp şöyle buyurmuştur:

"Allah, iman edenlere de Firavun'un karısını örnek verdi."[4]/[5]  

Bu noktadaki sır, Kur'an-ı Kerim'in her insanın hakikatini onun ruhu ve nefsi olarak bilmesi ve bedeni, yaşamın her merhalesinde nefsinin emrine verilmiş bir bileşen olarak görmesindedir. İnsan ruhu ve onun hakikati bir cinsiyete sahip değildir ve bu yüzden bir cisme taalluk etmedikçe onu erkek veya kadın olarak tanımlamak anlamsızdır.[6] Kemallerden hiçbir kemalin varlığı onun erkek olması şartına bağlanmamıştır, aynı şekilde onun kadın olması da herhangi bir kemale ulaşmasına engel teşkil etmez. Bu açından, yüce ilahî velâyet makamına erişmek olan gerçek kemal, bu şartlara sahip olan her temiz ve pak insana nasip olacaktır:

"Erkek olsun, kadın olsun, bir mü'min olarak kim salih bir amelde bulunursa, hiç şüphesiz biz onu güzel bir hayatla yaşatırız ve onların karşılığını, yaptıklarının en güzeliyle muhakkak veririz."[7]

Hazreti Zehra, kemaller alanında ve faziletlerin elde edilmesinde tıpkı parıldayan diğer İmamlar gibi parıldamaktadır. Bu yüzden bir insanı-ı kâmil ve masum olarak, bütün sözleri, fiilleri ve hatta susuşu, ilahî sırat-ı mustakimi, hidayet ve mutluluk yolunu gösteren bir hüccettir. Mutluluğa ulaşmada ve diğer insanları ulaştırmada model oluşu, onun masumane davranışları her erkek ve kadın için uyulabilecek düzeydedir. Onun sadece kadın olmasından kaynaklanan erkekle evlenmesi, anne oluşu gibi davranışları kadınlara özeldir ki, bu da o yüce hanımın masumane davranışlarının çok küçük bir bölümünü oluşturmaktadır. Hayatının, yaşam tarzının, davranış ve sözlerinin büyük bölümünü oluşturan insanî şahsiyeti, değerli babası tarafından eğitimden geçirilmiş olan o büyük hanımın kâmil ruhu ve melekûtî nefsi cinsiyetinin çok üstündedir.

Çev. Muaz Pazarbaşı