Onunla Halep kırsalından kent merkezine göç edenlerin yaşadığı hastanede karşılaştım. Halep'te şaşırdığım birçok durumla karşılaştım ancak IŞİD'in kontrol ettiği bölgede yaşayan biriyle karşılaşmak kesinlikle beklemediğim bir şeydi.
Adını, yaşadığı yeri, ailesiyle ilgili bilgileri de verdi ancak yazılmamak kaydıyla çünkü Halep'e günübirlik geldiğini ve aynı gün dönmek zorunda olduğunu söyledi. Bu nedenle kim olduğunun anlaşılmasına neden olabilecek herhangi bir bilginin yazılmasını istemedi.
Riskli yolculuk
İlk sorum, "IŞİD'den nasıl izin alıp Halep'e gelebildin?" oldu. Yaşadıkları yerlerde doktor olmadığını bu nedenle seyrek de olsa Halep'e doktora gitmek için izin alabildiklerini söyledi. "Aslında bizim hasta olmamız ya da iyileşmemiz onların (IŞİD'in) pek umurunda değil. İlk başlarda halka zulmettiler şimdi iyi geçinmeye çalışıyorlar. Şimdilik yaşadığımız yerde bize karışmıyorlar ve Halep'e gidiş-gelişlerimize pek bir şey demiyorlar ama ne zaman ne olacağı belli olmaz. Belki bugün evine dönemem, bilmiyorum" dedi.
Yaşadığı yerin Halep'e yakın mesafede olduğunu ancak IŞİD'in ve Suriye ordusunun kontrol noktaları nedeniyle bu mesafenin saatler sürdüğünü anlattı. IŞİD dışında yol boyunca onlarca soyguncu ve fidyeci çete olduğunu hatırlattım, "Yaşadığımız yerler onlar için bile çok tehlikeli, artık o çetelerden pek kalmadı" dedi.
'İki taraf da güvenmiyor'
"IŞİD'den izin alıp çıktınız, peki Suriye ordusunun kontrol noktalarından nasıl geçiyorsunuz?" diye sordum. IŞİD ile Suriye ordusunun arasında kaldıklarını belirterek, "İki taraf da bize güvenmiyor. IŞİD'in kontrol ettiği yerlerde kalmaya devam ettiğimiz için ordu ve istihbarat bize şüpheyle bakıyor. Oralarda kalıp IŞİD'e katılmadığımız ve Halep'e nadir de olsa gelip gittiğimiz için de IŞİD bize güvenmiyor. Kelle koltukta yaşıyoruz" dedi.
Bu kadar büyük riskle yaşamak yerine başka yerlere neden göç etmediklerini sorduğumda, "Halep'e ya da başka yerlere göç edemeyiz. Halep'te ev kiraları çok yüksek, ne yiyeceğiz? Kamplara ya da yurtlara gidip göçmen mi olalım? Göç edersek ya dilencilik yapacağız ya da namusumuzdan olacağız" cevabını verdi.
IŞİD kontrolünde hayat
IŞİD kontrolünde günlük hayatlarını sorduğumda uzun uzun anlattı:
"IŞİD geldiğinden beri birbirimize de güvenemiyoruz artık. Çoğumuzun öldürülmesine yetecek sırlarımız var, 'ya biri benimle ilgili bir şeyi ağzından kaçırırsa' diye korkuyoruz.
"Günlük hayat kötü. Kızlara okul yasak, erkek çocuklarına kendi açtıkları okullarda dini eğitim veriyorlar. Çocukların beynini yıkıyorlar, silahlı eğitim vermeye başladıkları çocuklar var. Erkeklere de camilerde din eğitimi toplantıları yapıyorlar.
"Ne zaman ne olacağını bilmeden yaşıyoruz. Bir bakarsın birini bir şeyle suçladılar, infaz ettiler, kafayı keserler 3 gün meydana asarlar. Niye öldürdükleri de sorulamaz.
"Kadınlar için hayat daha da zor. Evleri zindanları oldu, sürekli evde kalmak zorundalar. Bahçede çalışacak olan kadınların da yüzleri tamamen örtülü olacak, eldiven giyecekler. Böyle olunca bütün bahçe-tarla işleri erkeklere kaldı.
"Erkekler için de yapacak hiçbir şey yok. Bahçesi, tarlası olan onunla uğraşıyor, olmayanlar ev kadını gibi oldu. Tarım ilacı yok, tarlalarımızda, bahçelerimizde düzenli çalışamadık. Bu yıl ürün çok az. Böyle giderse seneye aç kalacağız."
'Sen olsan ne yapardın?'
IŞİD lideri Ebu Bekir Bağdadi'nin hilafet ilan edişi nedeniyle yaşadıkları yerde değişiklik olup olmadığını sordum. Hilafet ve Bağdadi'ye dair eğitimlerin başladığını ancak günlük hayatta değişiklik olmadığını söyledi.
"Siz biat ettiniz mi?" soruma, "Evet, biat ettik. Sen olsan ne yapardın? Biat etmiyorum diyebilir miydin?" cevabını verdi.
Halep kırsalı Suriye'deki en güçlü silahlı grupların bulunduğu ve zaman zaman birbirleriyle çatıştığı yerlerden biri. Halep ile Türkiye sınırı arasında kalan kasaba, köy ve mezralar tamamen silahlı grupların kontrolünde ve bu grupların kendi aralarındaki çatışmalara da sahne oluyor. Halep kırsalında yaşayan halkın büyük kısmı bu bölgeyi terketmiş olsa da hâlâ az sayıda insan yaşamaya devam ediyor. Bu bölgenin bir kısmı da IŞİD'in kontrolünde.
IŞİD (Irak ve Şam İslam Devleti) Suriye'deki ayaklanmanın başından itibaren ülkede olan savaşa aktif olarak katılan cihatçıların tek çatı altında toplanması için kuruldu. Radikal İslamcı ideolojiye sahip olan örgütün yaptığı infazlarla ve kontrol ettiği yerlerde uyguladığı katı kurallarla biliniyor.
Örgütün lideri Ebu Bekir Bağdadi geçtiğimiz ay halifeliğini ilan etti. Ardından IŞİD, adını İslam Devleti olarak değiştirdiğini duyurdu.
Hediye Levent
Kaynak: bbc.co.uk