Rusya ve İran, bir bloğu müjdeleyen bir ticaret yolu açıyor

İNTİZAR - Ukrayna savaşının bir sonucu olarak, Azak Denizi, Kırım Yarımadası ve Don Nehri'nin ağzı tarafından çevrilen Rusya için bir iç deniz haline geldiğinden, bölgenin deniz ve demiryolu ağları İran'ın Hazar Denizi'ndeki merkezlerine kadar uzanıyor ve nihayetinde Hint Okyanusu'na çıkıyor. Geçen hafta Bloomberg'de yayınlanan "Rusya ve İran Yaptırımlara Karşı Çıkan Bir Ticaret Yolu İnşa Ediyor" başlıklı bir makale, bölgedeki bu “yaptırımları bozan” projeyi sahnenin merkezine taşıyor.

Geçen ay Mehr Haber Ajansı, Hindistan'a giden ilk 12 milyon tonluk Rus tahıl sevkiyatının İran'dan geçtiğini bildirdi. Baltık Denizi'ni Hint Okyanusu'na bağlamak için 2000 yılında başlatılan Uluslararası Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru veya INSTC olarak bilinen iç ticaret koridorunun zamanı geldi.

İronik bir şekilde, Batı'nın Moskova'ya karşı uyguladığı “cehennem gibi yaptırımlar” INSTC'yi harekete geçirdi. Moskova şu anda İran'dan gelen gemilere Volga ve Don nehirlerindeki iç su yollarından geçiş hakkı verecek kuralları sonuçlandırıyor!

INSTC, Rusya, Orta Asya ve Hazar bölgeleri, İran ve Hindistan arasında yük taşımak için deniz, karayolu ve demiryolu yollarını kapsayan 7.200 km uzunluğunda çok modlu bir ulaşım ağı olarak tasarlandı. Özünde bu, Batı'nın yaptırımları silah haline getirmesine karşı paydaş olan bir Rusya-İran projesidir.

Ancak benzer çıkarları için çok daha fazlası var. Batı yaptırımları, onları ekonomilerini en iyi şekilde geliştirme arayışına motive ediyor ve hem Rusya hem de İran, Asya pazarına yöneliyor ve bu süreçte, Batı'nın varlığından tamamen bağımsız yeni bir ticaret bloğu oluşuyor. Bloomberg, "Amaç, ticari bağlantıları Batı müdahalesinden korumak ve Asya'nın dev ve hızlı büyüyen ekonomileriyle yeni bağlantılar kurmak" ifadelerini kullandı.

Pazartesi günü Moskova'da bir grup üst düzey Rus editöre hitaben konuşan Dışişleri Bakanı Lavrov, “Emin olun ki yakın gelecekte Batı'nın küresel ekonomiyi istediği gibi 'yönlendirme' yeteneğinde ciddi bir düşüş göreceğiz. İstese de istemese de oturup konuşması gerekecek” dedi. Bu, meselenin özüdür - yani Batılı güçleri müzakereye zorlamak.

Yakın vadede, INSTC'nin devreye girişi bazı büyük projelere bağlı olacak. Pazartesi günü, Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak Rusya, İran ve Orta Asya ile Güney Asya bölgesini kapsayan bir enerji şebekesinden bahsetti.

Novak, “Ulusal para birimlerinin sürekli akışı piyasaya güven veriyor. Yılın başında bu para birimleriyle ne yapacağımızın çok net olmadığı bir durumla karşılaştık. Şu anda borsada işlem görüyorlar ve karşılıklı ticaret cirosunu sağlıyorlar… Sene başında bu çark çok sallandıysa da birkaç ay içinde sıradanlaştı ve istikrarlı bir şekilde ulusal para birimleriyle ticaret yapmaya başladık.” De-dolarizasyon, INSTC'nin temelini oluşturur. 

İkinci olarak Novak, Rusya ve İran'ın bu yılın sonuna kadar petrol ve gaz takası konusunda bir anlaşmaya varabileceklerini açıkladı. Perspektiften bahsedersek, buna Orta Asya'daki altyapı projelerini kullanarak veya İran topraklarından takas yoluyla Afganistan ve Pakistan'a gaz ihracatı dahildir. Yani onların gazını ülkenin güneyinden [İran] alacağız ve karşılığında İranlı tüketiciler için kuzeye gaz tedarik edeceğiz.”

Novak, "Yılda yaklaşık 5 milyon ton [petrol] ve ilk aşamada 10 milyar metreküp [gaz] bekliyoruz" diye ekledi. Pakistan, Rus gazı tedarik etmekle ilgileniyor. Novak, Rusya'nın Azerbaycan ile gaz arzını artırmaya yönelik anlaşmasına atıfta bulunarak, "gaz üretimini artırdıklarında takasları tartışabileceğiz."

Pakistan'ın doğal bir avantajı var, çünkü Hindistan hariç INSTC'ye katılan tüm ülkeler de Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'nin üyeleri. Yeterince erken bir noktada, INSTC'de belirlenen iki İran limanı - Bender Abbas ve Chabahar - muhtemelen Sincan'a giden Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru'na (CPEC) açılan kapı ve BRI'nin önemli bir bileşeni olan Gwadar Limanı'na bağlanacak. 

Açıkçası, INSTC uluslararası ekonomik koridorlardan oluşan bir ağ oluşturacak. İran, yeni ittifakları belirleyecek ve 21. yüzyılda Güney ve Batı Asya'nın jeopolitiğini etkileyecek önemli ekonomik boyutlarla yakınlaşan stratejik çıkarların merkezi haline gelmeye mahkumdur.

ABD, CPEC'i çürütmek ve Pakistan kamuoyunda Çin karşıtı duyguları körüklemek için bir bilgi savaşı yürütüyor. Ancak INSTC'yi jeopolitik bir proje olarak kötülemek umutsuz bir çabadır ve bölge devletlerini tek bir ülkenin imtiyazı olmayan kıtalararası bir ticaret yolu ile ilişkilendirmek noktasında tehdit etmek pratik değildir. Sonuçta, bir ticaret bloğuna nasıl yaptırım uygulanır?

Gerçekler kendileri için konuşur. Ticaret koridorunu kullanarak konteynerleri Mumbai'den St. Petersburg'a taşımak için yapılan INSTC denemeleri, Süveyş Kanalı'ndan% 30 daha ucuz fiyatlarla kargonun teslim süresini 45 günden 25 güne düşürerek koridorun gelişmiş bağlantı ve kullanışlılığı umutlarını haklı çıkarıyor. Açıkçası, INSTC'NİN ticaret potansiyeli çok büyük.

Ancak Rusya ve İran, Batı'yı ayırmaya kararlı. Lavrov Pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Artık bu insanlara güvenemeyiz. Bunu yaparsak ne halkımız ne de tarih bizi affetmeyecek… 1990'ların başında ortak bir Avrupa evi ve en iyilere dayanan uluslararası bir işbölümü ihtiyacı hakkında duyduğumuz güvencelere biz de açıkça ve safça inancımızı koyduk. Böylece, çabalarımızı bir araya getirerek ve kaynakları koruyarak, en iyi ve uygun maliyetli sonuçlara ulaşabiliriz. Bunların hepsi boş konuşmaydı.”

İran ve [Rusya, Beyaz Rusya, Kazakistan ve Kırgızistan'dan oluşan] Avrasya Ekonomik Birliği'nin 7.500'den fazla mal türünü içeren bir serbest ticaret anlaşmasının şartlarını tamamladığı bildiriliyor. Önümüzdeki İran yılında [21 Mart 2023'ten itibaren] 700 milyar dolarlık bir pazar İran ürün ve hizmetlerine açılıyor.

Serbest Ticaret Anlaşmaları (FTA), malların ve hizmetlerin serbest dolaşımını teşvik eder ve makroekonomik alanda, ulaşım, sanayi ve tarım, enerji, dış ticaret ve yatırım, gümrük, teknik düzenleme, rekabet ve antitröst düzenlemesinde ortak politikalar sağlar. Geniş Avrasya kara kütlesi ve Körfez bölgesindeki güç dinamiğini dönüştürerek INSTC için oyunun kurallarını değiştirecek. INSTC, Rusya ve İran arasında, Batı hegemonyasına direnme konusunda ortak çıkarlara sahip, serbest dolaşımda bölgesel devletlerden oluşan, Batılı olmayan bir ticaret bloğunu müjdeleyen bir ticaret yolu etrafında inşa edilmiş stratejik bir ekseni ifade ediyor.